Eensgezind over inzet e-learning
Het meest opvallende van drie dagen LEARNTEC in Karlsruhe (E-learning Vakbeurs & Congres) was de getoonde eensgezindheid van de politiek, het onderwijs en het bedrijfsleven om digitaal leren bovenaan de agenda te zetten. Niet als een soort Haarlemmer olie, maar om de digitalisering aan te pakken en daarmee de concurrentie voor te blijven. Duitsland leeft bij gratie van de maakindustrie en die ligt onder vuur, is de mening. Traditionele bedrijven, die al jarenlang de toon aangeven, merken dat het concurrentielandschap snel aan het veranderen is. Digitalisering betekent dat bestaande processen in toenemende mate onder druk staan. Digitalisering is geen democratisering, maar monopolisering. Google beheerst die kunst als geen ander. UBER, Babbel en AIRbnb behoren ook tot de categorie bedrijven, die met hun nieuwe digitale processen een ontwrichtende uitwerking hebben op de bestaande markt.
Niet dat LEARNTEC zicht geeft op een ultieme oplossing, maar het handelingsperspectief is helder en er valt dus heel wat te halen. Dit komt onder meer door de koppeling van de vakbeurs met het congres. Leveranciers houden geen praatjes, dat wordt gedaan door wetenschappers en gebruikers, maar congresonderwerpen worden wel gekoppeld aan standnummers. Daar kun je dan gaan kijken hoe een leverancier het in de praktijk heeft gebracht. Dat levert aardige inzichten op en een aantal voorzichtige conclusies.
Om bij de politiek te beginnen. Er is altijd discussie over wat het Bundesland en wat de Bund doet (dus deelstaat versus Duitsland als geheel). Dit betekent dat elke stap gepaard gaat met onderzoek. Een onderzoek uitgevoerd door Bitkom (2015) laat zien dat Duitse scholen technisch slecht uitgerust zijn en er een tekort is aan nascholing voor digitaal leren. Docenten zijn heel positief over het gebruik van internet voor actuele informatie, aanvullende informatie en vanwege de positieve uitwerking op de motivatie van leerlingen. Behalve een tekort is ook de toegang tot computers en andere apparatuur niet optimaal. Iedereen een tablet zou 800 miljoen kosten en dan is het kip en ei probleem voor een deel opgelost. Een probleem blijft het gebrek aan ‘digitale competenties’ bij de docenten. Ruim 80% van de docenten wil geschoold worden en gelooft dat een nationale digitale onderwijsstrategie beter is dan per deelstaat. Dit hangt ook samen met de wens om het internet veilig en zonder allerlei juridische problemen te kunnen gebruiken in het onderwijs. Dat kan niet per deelstaat worden geregeld.
Kernwoorden bij de bedrijven zijn: crowdworking, digitalisering en networking. Arbeit 4.0 is interactief en flexibel en dat geldt dus ook voor opleiden en leren. Er moeten nieuwe leerconcepten worden ontwikkeld, die de digitalisering mogelijk maken en links en rechts duikt het begrip Learning on Demand weer op. Een IBM-vinding van enige tijd geleden, die hamerde op de koppeling van inhoud-plaats-tijd: de juiste informatie op de werkplek en op het juiste moment. Real-time leren lijkt dus het ideaal en op de beursvloer zie je dat Performance support systemen nu uitgerust worden met dit soort begrippen. De voorbeelden die ik heb gezien, lijden echter nog steeds onder het mummificatie verschijnsel. Het zijn (nog) geen flexibel opererende gekoppelde systemen, maar datasilo’s, die de neiging hebben alsmaar groter te worden en de die benodigde flexibiliteit missen. Daar ontbreken nog de intelligente netwerkoplossingen die voorzien in de behoeften van de individuele medewerker, die niet alleen qua inhoud verschillen, maar ook rekening houden met het gebruikersprofiel (leeftijd, e.a.) om nauw aan te sluiten bij de behoefte. De jongere generatie zoekt via sleutelwoorden op het net, de oudere via een collega en de telefoon.
Die individualisering is een logisch gevolg van de toename in het aantal producten in de industrie en de steeds snellere processen. Het cohort slinkt tot de omvang van een stroom van verschillende activiteiten, die alleen beheersbaar is als het leerproces daarmee in overeenstemming is. On demand learning lijkt een oplossing, maar hoe om te gaan met leerproblemen, die ongetwijfeld opduiken? Het gaat dus niet alleen om individualisering, maar ook om personificatie en dan duikt het begrip learning analytics op. Het gebruik van data, die door het leersysteem en de lerende worden gegenereerd. Gepraat wordt over gepersonifieerde dashboards met analyses, die duidelijk maken voor de lerenden, de chefs en misschien ook nog de manager, hoe het individu ervoor staat. Veiligheid en privacy zijn een vanzelfsprekend onderdeel van de discussie.
Intussen bieden leveranciers als extra software voor learning analytics aan, die geïntegreerd wordt in het leersysteem. Hier duikt meteen een probleem op, dat ik zou willen noemen de devaluatie van learning analytics. De analyticssoftware bestaat namelijk uit niet meer dan gebruikersgegevens, die overzichtelijk op een scherm getoond worden als rijen getallen (begintijd, eindtijd, aantal fouten, hoeveel keer geprobeerd, …) en dus een spreadsheetachtige analyse tonen. Iets wat deze systemen al jaren op de achtergrond bijhielden, maar wat niet actief werd gebruikt. Hier ontbreekt dus ook op analytisch niveau nog de kennis en kunde om dashboardachtig inzicht te geven in het leerproces, de keuzen, de adviezen.
Andere thema’s: mobiel leren; multi-branding, een leerproduct dat makkelijk aangepast kan worden voor verschillende doelgroepen; leer-apps voor in het bedrijf en voor de klant om met het product om te leren gaan (leuke bron voor foutenanalyse), waarbij gegevens worden geput uit een ‘pakhuis’ van materialen. Dan valt terloops ook de term leerfabriek. Door de de mogelijkheden van personificatie komt die fabriek weer in beeld als een potentieel goedkope manier om heel veel up-to-date basismateriaal aan te bieden om daarmee profilering dichtbij de afnemer en eindgebruiker te brengen. Als je daaraan dan nog een takje echte learning analytics knoopt, valt er zeker over te praten. In China staat zo’n fabriek al in de steigers, dus misschien moeten we daar eerst even gaan kijken.
Ga ik volgend jaar weer? Jazeker, want deze combinatie van vakbeurs/congres bij de oosterburen vertelt je heel veel over wat er bij onze belangrijkste handelspartner gebeurt en daar kun je heel veel van leren.