Terugblik OEB: de beste in 20 jaar
Altijd goed om even terug te kijken en vast te stellen of het de moeite waard was. Berlijn is een mooie stad en ook zonder de Online Educa (OEB) is het er goed toeven. Met de OEB is het echter een stuk beter moet ik constateren. Als je hart hebt voor onderwijsvernieuwing, dan is OEB een soort bedevaartplaats aan het worden. Je moet er tenminste één keer in je leven naar toe om te ervaren dat je voor een paar dagen een onderwijswereldburger kunt zijn.
Voor mij was het de twaalfde keer en dit was tevens de beste OEB in het 20-jarig bestaan. Sleepten we eind jaren negentig nog zelf met tafels en stoelen, OEB anno nu is een geoliede machine. Een comfortabele conferentie met spraakmakende key notes en allerhande vermaak in de vorm van discussies, presentaties, workshops, spotlights, het lagerhuisdebat, dansfeest, een expositieruimte met leveranciers van allerhande software en technische oplossingen, die het leven van een onderwijsman of -vrouw makkelijker moeten maken.
Het is een raadsel dat een mens zich tussen die 2300 deelnemers niet verloren voelt. Misschien heeft dat te maken met het feit dat de conferentie meer focus had dan ooit. Dominant was de MOOC en allerlei zaken die daarmee samenhangen, zoals design, data, strategie, concurrentie, technologie, open en online. Geen zeurende stemmen meer, die menen dat online alleen bestemd is voor hobbyisten. De sfeer op deze OEB ademde consensus over het feit dat het onderwijs een nieuwe toekomst tegemoet gaat. Dat bracht een enorm enthousiasme teweeg onder mensen en instellingen.
Enthousiasme
Dat enthousiasme en de gevoelde noodzaak hebben ertoe geleid dat de snelheid van ontwikkeling ongekend is. Instellingen voelen de hete adem in hun nek als het gaat om de noodzaak kleur te bekennen wat betreft online onderwijs en de veronderstelde verbetering van de kwaliteit, die daarmee gepaard zou gaan. Waar gingen de presentaties en gesprekken over: de waarde van online educatie, transforming learning, didactisch ontwerp, de waarde van games, nieuwe pedagogiek, video, mobiel, self-directed learning, engagement, internationalisatie, effectief studiemateriaal, traditioneel versus online, tooling, blended, management, staff-ontwikkeling, badges, de 2020 werkplek, kwaliteit, de educatie business en natuurlijk data, groot en klein.
Data, big data and small
Die hoeveelheid zorgt natuurlijk ook voor verwarring. Waardoor je uitspraken tegenkomt als: ‘the teacher (at least as we know it) is dead’; ‘data is changing everything’; ‘the mummification of education (over de xMOOC)’. Onderwerpen waarvan de oplossingen nog achter de horizon liggen. Een hot topic was: ‘Is data corrupting education? Zeker is dat het verzamelen en het gebruik van (meer) data z’n uitwerking zal hebben op het onderwijs. Zodra iemand achter de computer kruipt of een ander online medium gebruikt, levert dit veel en veel verschillende data op. Het is de vraag natuurlijk hoe ermee om te gaan? Allerlei vragen rond privacy en ethiek steken de kop op en dat geldt ook voor het effect die deze datamania zal hebben op het onderwijsleerproces. Blijft er genoeg ruimte over voor de creativiteit en ervaringen van de docent? Zouden we niet blij moeten zijn dat we eindelijk meer greep krijgen op het voorkomen van verkeerde studiekeuzes, onnodige uitval, verkeerde ondersteuning op het verkeerde moment? Dat we beter in staat zijn om de juiste materialen en leeractiviteiten te kiezen en die in allerlei vorm aan te bieden, eigen werk te stimuleren en samenwerking op een hoger plan weten te brengen?
Ondanks al die vragen, ben ik een grote fan van het gebruik van data in onderwijs. Het maakt niet zoveel uit of het om big of small data gaat. Natuurlijk moeten we de gevaren bezweren. Maar door ons te buigen over de mogelijkheden, krijgen we daar meer kijk op. In het verleden werd het onderwijs door LMS-verkopers om de tuin geleid door vage, onbegrepen beloften. Dat mag ons niet nog een keer overkomen. Hetzelfde geldt voor de toenemende ‘kwaliteitsdwang’ gekoppeld aan het openbaar maken van de status van scholen. Over welke getallen gaat het en wie interpreteert? De aanzwellende data-golf biedt de mogelijkheid om daar grip op te krijgen. Dus in plaats van een vies gezicht te trekken, haal een ‘data analyticus’ of nog beter, een ‘learning analyticus’ in huis.
Goed om te weten dat 98% van alle data in de wereld digitaal is. Ontkenning is dus je reinste zelfmoord. Big data zijn Big money. Amazone, Google en alle andere bedrijven, die aan de weg timmeren, floreren dankzij hun data-strategie. Zo simpel als Amazon jouw aankoop koppelt aan die van anderen, die hetzelfde gekocht hebben en wat dan weer tot een nieuw koopadvies leidt. Zo simpel zou het ook in het onderwijs kunnen gaan.
Wie kom je tegen op de OEB?
Een hele reeks van bekende gezichten, oud-collega’s en mensen, die je vaag kent van blogs, presentaties, video’s of van voorgaande jaren. Allemaal mensen, die willen praten over wat er net geweest is, hun visie, hun ervaring. In de lift stond ik naast Howard Rheingold. Ik ben al jaren fan van deze toegewijde creatieveling, die begin jaren negentig als eerste een online ‘community’ stichtte en vervolgens de wereld een ‘village’ noemde.
George Siemens, even overtuigend als altijd. Meer een entrepreneur, dan een wetenschapper. Of misschien wel het rolmodel van de moderne wetenschapper. Een rol waar we naar op zoek zijn. Ik hoop dat Stephen Downes toch een keer naar de kapper gaat, want er zit hem iets in de weg. Dit keer kwam zijn show wat ongeloofwaardig over met de bewering dat hij een systeem ontwikkelt, dat ‘connect’ en daarmee de dataproblemen oplost. Hij pakte ons echter wel weer met de mededeling dat iedereen eigenaar is van de zijn of haar ‘data’. Amazon gebruikt mij ongestraft als product (boekenkeuze) om meer eigen producten te verkopen. Er gebeurt echter veel meer met mijn data, dan ik me nu kan voorstellen, laat staan weet van heb. Mensen als Jeanne Meister (Workplace 2020) en Jay Cross (Internet Time Alliance) kom je tegen en Jay is altijd in voor een praatje.
Een aardige nieuwe ontmoetingsplaats was de nieuwe ‘spotlight stage’. Een aaneengesloten reeks van discussies van 30 minuten tussen experts en de zaal.
Sessies
Een hele reeks van sessies over online leren in de veiligheidsindustrie, videogebruik, bestrijding van EBOLA met behulp van MOOCs, learning analytics, learning and development en de business sessies van de paar LMS-verkopers die er nog zijn en van andere leveranciers van echt handige sofware. Een relatief nieuw verschijnsel zijn de ‘proctor exam’ aanbieders van software om op afstand examens af te nemen met de mogelijkheid van identificatie. De tendens is dat voor online leren in toenemende mate bestaande producten, zoals Facebook, Twitter, Instagram, webbuilders als Squarespace en Wordpress worden gebruikt. Ook niet nieuw, maar nu wel heel prominent aanwezig in de ontwerpen van online onderwijs. Een publiekstrekker was het ‘lagerhuis debat’ met de English style voorzitter Harry Elletson en met een open bar. Een amusant debat, waarin de vier debaters met modder gooien, zich verslikken in voor en tegen argumenten en een staccato-achtig contact hebben met de zaal.
Onderwijs, bedrijven en overheid
Beetje jammer dat er minder bedrijven een kijkje in de keuken gaven, want het was altijd plezierig om te horen hoe Mercedes het bankpersoneel in Azië online trainde om meer auto’s te verkopen. Onderwijs en onderzoek lijken dominant, waarbij onderzoek in MOOC-style intussen de overhand heeft gekregen. Een uitwisseling dus van ervaringen, weetjes, nieuwtjes en weinig substantieel onderzoek. Dat heeft natuurlijk te maken met de doorlooptijd van de MOOC hype. Nog geen twee jaar geleden hoorde je tot de pioniers en nu ben je een ervaringsdeskundige, die nog te weinig gegevens heeft om harde uitspraken te kunnen doen.
Data changes everything
Dat dachten we ook toen de eerste radio in het klaslokaal verscheen, de filmprojector, de TV, de overhead, de data display, de computer en nu dus online leren. MOOCs halen instellingen uit hun comfortzone, maar of het onderwijs beter wordt, is nauwelijks te zeggen. Wat ik vooral miste was die andere visie. Ook OEB heeft last van navelstaarderij. Als het gaat om verbetering van onderwijs, zijn we vooral aangewezen op de resultaten van hersenonderzoek naar leren. Dat zal ons helpen om die nieuwlichterij te gebruiken op een manier die hout snijdt en leidt tot echt beter onderwijs.
Tot slot
Als je het jaar wil eindigen met een reeks nieuwe ideeën, stimulerende gedachten en een paar nieuwe (blog-)vrienden, dan is OEB een goeie keus. In mijn is begin december 2015 al weer geblokt.
Meer informatie:
Verslag in ONLINE EDUCA BERLIN Newsletter - 19 December 2014
Impressions from OEB2014
Opening plenary
Plenary C – Education’s reality check
Plenary D – Less talk, more action