LEARNTEC: orakels, daarna contemplatie
Het is traditie dat een conferentie start met het bedanken van de sponsors. Dat komt soms wat beklemmend over, maar op LEARNTEC ging het om een soort van gemeenschappelijke steunverklaring aan het nieuwe onderwijsbeleid van de regering in Baden-Wurttemberg, het land van Bosch, Porsche, Audi en nog een paar van die wereldbedrijven. De regering staat vierkant achter de digitalisering van het onderwijs en rammelt daarbij op gepaste wijze met de subsidiebeurs.
Misschien laat ik me opnieuw verleiden door een vooroordeel, maar de indruk is dat als onze oosterburen eenmaal besloten hebben om iets te doen, dan gaan ze ervoor. In Nederland zijn we ingeslapen bij de gedachte dat het onderwijs op voorspraak van een betrouwbare adviesgroep meer vrijheid krijgt. Of ging dat alleen over het basisonderwijs?
Dus na die steunbetuigingen kwamen de al even traditionele key note sprekers. Elk Bundesland heeft een eigen regering, dus ook een eigen onderwijsminister en in het geval van Baden-Wurttemberg is er ook nog een Euro-commissaris (Oettinger). Samengevat was het verhaal:
De digitale revolutie heeft een enorme invloed op de samenleving, op ons werkend en private leven. De vraag is hoe sluit je op die ontwikkeling aan zonder onze verworvenheden in de prullenbak te gooien? Kern is dat iedereen in staat wordt gesteld om haar of zijn weg te vinden in die samenleving. Daarbij staat de ‘Digitale Lernkompetenz’ centraal en het nieuwe ‘Bildingsplan’ geeft daarop een antwoord. Kern is om zowel individueel als met anderen tot een werkbare situatie te komen. Steunend op brede investeringen voor een nog ongewisse toekomst, waarin de concurrentie met de rest van de wereld bepalend zal zijn voor de mate van succes.
Deze wat orakel-achtige uitspraken werden gevolgd door wat meer contemplatieve sprekers en als eerste stond Manfred Stehle achter de microfoon. Verantwoordelijk voor onderwijs bij de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Hij had een uitermate interessant, maar door het tempo slaapverwekkend verhaal. Het ging over ‘Lesen, Schreiben, Rechnen. Was ist das?’ Hij is wat sceptisch over de gedachte dat de toekomst ongewis is. Dat is eigenlijk altijd zo geweest en daarom blijft het van belang om te zien hoe voorgaande generaties hiermee omgingen. Hij refereert aan de ‘School is out’ discussie van de zeventiger jaren. Het idee, onder andere bezongen door de WHO en Alice Cooper, om de school dicht te doen en helemaal te gaan voor ‘zelf-ontwikkeling’. Een pleidooi dus voor de ‘autodidact’ of zoals we op dit moment zouden zeggen: ‘self-directed learning’. Iets wat toen als absurd werd afgedaan en nu heel serieus als deel van de oplossing wordt gezien.
Het heeft iets weg van een pendule, die zich beweegt tussen extremen, die gevoed worden door nostalgie en toekomstbeelden, hoop en scepsis, euforie en depressie. Logisch dat we moeite hebben om die vragen te beantwoorden. We moeten realistisch blijven: er is digitale en analoge onzin. Onderwijs gaat ook over het leren van nutteloze zaken, zoals MOOCs gaan ook over Massive Open Online MUDD. Met andere woorden om die pendel onder controle te krijgen is het zaak om basisvaardigheden af te zetten tegen de meerwaarde die media kunnen bieden. De rekenmachine leverde niet het resultaat dat werd verwacht.
De volgende spreker is Catherine Mongenet van de FUN (France Universite Numerique), die een overzicht geeft van de resultaten en ervaringen van het Franse MOOC initiatief.
In 2013 besloot de overheid dat Frankrijk niet achter kon blijven en startte het MOOC-initiatief. Top down zoals gebruikelijk, maar omdat het een succes bleek is het MOOC-platform sinds september 2015 in handen van een consortium van universiteiten en hogescholen.
Er zijn 120 instellingen bij betrokken en er draaien 175 MOOCs, die tot nu toe 1,3 miljoen gebruikers hebben getrokken. Intussen komen er steeds meer universiteiten bij uit andere. francophone gebieden, zoals Wallonië en Marokko. Ook het aantal buitenlandse studenten neemt zienderogen toe. Om dit geheel te ondersteunen een community opgericht, die voorziet in training, ondersteuning, onderzoek, privacy issues, e.d. De MOOCs worden in toenemende mate gebruikt voor Campus-onderwijs, maar ook door bedrijven. Hierdoor ontstaan nieuwe partnerships, die weer leiden tot nieuwe producten zoals SPOCS (private MOOC), waardoor de universiteit zich ontpopt als nieuwe partner voor professional development.
Dit leidt natuurlijk tot een heroverweging van het ECTS beleid. Waarom zou de betalende student via een MOOC geen studiepunten kunnen krijgen? Zelfde discussie als elders, maar het is de moeite om te kijken waarmee de Fransen komen.