Plugfest Digitaal Leermateriaal: flinke stappen gemaakt
‘Positief, en goed om te zien dat in vergelijking met de editie van vorig jaar er flinke stappen gemaakt zijn’. Die omschrijving kwam van een van de ruim 90 geïnteresseerden, die eerder deze maand afgekomen waren op het Plugfest Digitaal Leermateriaal in Utrecht.
Het Plugfest is een door NOiV en Kennisnet georganiseerd evenement met als doel om te laten zien hoe digitaal leermateriaal, op basis van open standaarden, in verschillende afspeel- en auteursomgevingen werkt. ‘Zeker volgend jaar voor herhaling vatbaar’, zo bleek na afloop van een geslaagd evenement waarbij alleen het gros van de uitgevers verstek liet gaan.
In haar welkomstwoord van het 2de NOiV Plugfest Digitaal Leermateriaal liet Nanja Appel (“Ik had alleen maar durven hopen op zoveel bezoekers, super!”), projectleider onderwijs bij programmabureau NOiV, weten dat dagvoorzitter Jan Bartling (algemeen manager saMBO~ICT) vanwege ziekte op het laatste moment had moeten afzeggen. In allerijl was Jan Kees Meindersma, Sectormanager MBO bij Kennisnet, bereid gevonden om de opengevallen plaats van dagvoorzitter op zich te nemen. In die hoedanigheid verrichtte hij stipt om 13.00 uur de aftrap van het evenement. Dat deed hij door nogmaals op het belang van digitaal leermateriaal en met name open standaarden te wijzen. Voordat hij het woord gaf aan Ineke Schop, programmamanager NOiV, ging hij ook nog kort in op de opzet van en de deelnemers aan het Plugfest. “In vergelijking met 2009 zijn er 4 deelnemers meer”, aldus Meindersma.
NOiV-programmamanager Ineke Schop liet vervolgens in een korte presentatie weten dat wat haar betreft het internet een steeds voornamere rol speelt. Ook in het onderwijs. “Internet is een prima ‘verdeelkast’ voor iedereen die informatie tot zich wil nemen. Ook als het gaat om leermateriaal. Daarbij niet gehinderd door locatie, tijd of toepassing waar je mee werkt.” Kort ging zij ook nog in op een viertal “veelbelovende” (open) standaarden, waar “stuk voor stuk bepaalde werking vanuit gaat.” Genoemd werd onder meer NL-LOM, een metadata toepassingsprofiel voor alle lagen binnen het onderwijs (PO, VO, MBO en HO), en mogelijk een van de standaarden die eerdaags op de open lijsten van het Forum Standaardisatie een plaats krijgt. Na de korte presentatie van Ineke Schop was het Jan Kees Meindersma die de eerste reeks van sprekers van leveranciers en uitgevers aankondigde, waarbij het specifiek ging om auteursomgevingen en leermaterialenpakketten.
Auteursomgevingen
In recordtempo, iedere spreker kreeg van Meindersma exact vijf minuten toebedeeld, namen achtereenvolgens Coen Flach – Lectora (“Wij werken met een viertal auteurstools en één afspeelomgeving, en alleen dat al vereist dat er goed worden samengewerkt. Standaarden zijn voor ons dan ook erg belangrijk”); Jessica Jansen – Three Ships (“Wij hebben met Silverpoint een auteursomgeving voor iedereen, ook bijvoorbeeld voor de minder-computervaardige docent”); Chris Everaard – Malmberg (“Ons digitaal leermateriaal is een integraal onderdeel van het lesmateriaal”); Hans Hak – Innovatieplatform VO-Content (“VO-Content bevat materiaal van diverse collecties, en is vrijgegeven onder een Creative Commons-licentie”) en Robbert Streng – TYPO3-ontwikkelaar/Robbert Streng (“De SCORM Exporter plugin biedt onder meer de mogelijkheid om samen online cursussen te maken”). De presentaties van de vijf sprekers werd afgesloten met een korte toelichting van Ronald Huizer over het programma Wikiwijs.
Wikiwijs (‘Zoek, maak, deel’) is volgens zijn programmamanager Huizer ‘meer dan de Google voor het onderwijs’. “Het is een relatief nieuwe manier om het onderwijs te verbeteren door flexibeler en up-to-date leermiddelen. Waarbij het gebruik van open standaarden bepalend is”, aldus Huizer, die het toevoegen van waarde aan de content een van de pijlers van Wikiwijs vindt. “Uiteindelijk bepalen gebruikers dan ook wat waardevolle content is.” Eind 2013 staat het einde van Wikiwijs gepland, maar Ronald Huizer is er vrij zeker van dat dát niet het einde is van het project. “Sterker: inmiddels is de exploitatie van Wikiwijs, ook na 2013, verankerd bij Kennisnet en bij de Open Universiteit.” Na de korte presentatie van Huizer was het Jos van der Arend, Expert Educatieve Standaarden bij Kennisnet, die de uitslag van de validatietest ‘auteursomgevingen en leermaterialenpakket uitgevers’ kenbaar maakte.
“Meest opvallende uitkomst”, zo liet Van der Arend weten, “is dat in de omgevingen en pakketten die door ons zijn getest, SCORM versie 1.2 nog erg veel gebruikt wordt. Dat terwijl SCORM 2004 (1.3) toch al weer een tijdje uit is, beter ondersteund wordt en het meest toekomstvast is. Opmerkelijk.” Een ander opvallend punt was, aldus Van der Arend, dat hij in de metadata nog geen NL-LOM was tegengekomen. Volgens een van de toehoorders niet vreemd, want die standaard is relatief nieuw. Uit de validatietest ‘auteursomgevingen en leermaterialenpakket uitgevers’, die door Jos van der Arend was uitgevoerd, kwam de door Robbert Streng aangedragen TYPO3 SCORM Exporter plugin als beste uit de bus, gevolgd door die van Malmberg en Noordhoff. Van der Arend had een tweetal opmerkingen bij deze ‘ranking’. “Er is niet gelet op de didactische opbouw van een omgeving of pakket. Daarnaast moet nadrukkelijk worden gezegd dat het hier om een momentopname gaat, bovendien van een sector die volop in beweging is.”
Afspeelomgevingen
Na een pauze, en de mogelijkheid om het eigen digitaal leermateriaal te testen op een van de aanwezige omgevingen, was het opnieuw Jan Kees Meindersma die een aantal leveranciers van afspeelomgevingen het woord gaf om in vijf minuten iets te vertellen over de gebruikte afspeelomgevingen. De rij van acht aanwezige leveranciers werd geopend door Bart van Kimmenade – TeleTop/Dactique (“Wij richten ons op het leermiddelenbeleid van een school”); gevolgd door Vegard Sivertsen – It’s learning (“Wij zijn geen ELO, maar een leerplatform waarbij het delen met en tussen andere gebruikers een voorname plaats inneemt”); Randy Vermaas – Moodle/Stoas (“Wat betreft Moodle ligt in Nederland de nadruk op bedrijven, en minder op scholen”); Jessica Jansen – N@Tschool/Three Ships (“Gebruik van widgets is sterk punt van N@Tschool”); Henk van Rijssen – ROC Midden Nederland, gebruiker Blackboard (“Ja, ik ben een erg tevreden gebruiker”); Jaeques Koeman – Sakai/Edia (“Sakai wordt in een derde van de top-universiteiten van de wereld gebruikt”); Frits Hoff – Chamilo/OpenWijs.nl (“Chamilo – een fork van Dokeos – blinkt uit door gebruiksvriendelijkheid”) en Jans Helmers – AMN Insight (“Insight is een educatief paspoort en navigatiesysteem”).
Ook bij de afspeelomgevingen was er door Jos van der Arend een ‘ranglijst’ opgesteld, waarbij andermaal de oudere SCORM-1.2-versie (“een uitstervend ras”) vaak was aangetroffen. De lijst werd aangevoerd door Sakai, gevolgd door TeleTop en AMN Insight. “Over de hele linie zijn er goede resultaten behaald”, zo hield Van der Arend de toehoorders voor. Die bleken het daarmee van harte eens te zijn. Ook met de wens om volgend jaar weer een Plugfest te houden. Circa 85 procent van hen gaf aan het evenement als zeer nuttig te hebben ervaren. Gevraagd naar wat bij een volgende editie van het Plugfest op de agenda zou moeten komen te staan, werd onder meer ruimte gevraagd voor de docent. “Wat betekenen al deze ontwikkelingen voor de docenten. Zij moeten er tenslotte mee werken.” Ook de mogelijkheid om zelf materiaal aan te dragen, kwam voorbij en werd meegenomen als mogelijke input voor een volgend Plugfest. Tot slot was er ook nog de wens om een panel van leerlingen in te zetten bij het testen van de verschillende omgevingen en pakketten. Aan het eind van het Plugfest was het dagvoorzitter Jan Kees Meindersma die om 3 voor 4 terug kon zien op een geslaagd evenement, waarbij in vergelijking met de editie van 2009 grote stappen zijn gezet. “Alleen daarom al is het te hopen dat volgend jaar meer uitgeverijen zich laten zien.”
De presentaties en volledige uitslagen van het Plugfest zijn te vinden op de Plugfest-verzamelpagina.
Tekst: Frits de Jong (Frits.Jong@noiv.nl)