Nieuws

Grotendeels ben ik het met de heer Kirschner eens. Deels dus ook niet. Ik ben het met hem eens dat we nog geen idee hebben wat de mogelijkheden zijn van de ene technologie, of we moeten al weer over op de volgende. Welke onderwijsinstelling of welke organisatie gebruikt zijn elektronische leeromgeving optimaal? Voor veel onderwijsinstellingen is het een veredelde manier om handouts en opdrachten te versturen, voor veel organisaties is het een dure manier om de werknemers zict te laten inschrijven voor cursussen. Om inderdaad - zoals Kirschner laat zien - nog maar niet te spreken van het negeren van de mogelijkheden van standaardsoftware als de Office-producten. Maar de heer Kirschner heeft ook een klein beetje geen gelijk. E-learning is nog een jonge tak van sport. Anderen zullen zeggen: onvolwassen. Volwassenen worden geassocieerd met bedaardheid, stabiliteit. Onvolwassenen met zoeken, experimenteren. En bij dat experimenteren hoort ook het uitproberen van nieuwe zaken en het net zo gemakkelijk overboord zetten van zaken die je daarvoor nog bejubelde. Als we pas nieuwe e-learning-toepassingen zouden gaan gebruiken als we de oude volledig in de vingers hebben, dan ben ik bang dat e-learning nog geruime tijd zal stilstaan. Het lijkt me niet dat we dat willen. En voor het overige ben ik het hartgrondig met Kirschner eens: oude of nieuwe technologie, pas die toe vanuit een didactische visie en niet vanuit een technologische visie.

De stelling suggereert dat technologie (nieuw of bestaand) het primaat voert en leidt af van het eigenlijke probleem: het didactische ontwerp. De aandacht moet gericht zijn op het didactische ontwerp en daaraan gerelateerd de leeractiviteiten van de leerlingen. Technologie is slechts een hulpmiddel. Het is noodzakelijk maar niet voldoende.

Willem Hylkema maakt een terechte opmerking. Voorop staat de vraag wat je wilt bereiken. Daarna volgt de vraag of technologie daarbij kan ondersteunen en zo ja, welke technologie. Dat is overigens ook een van de hoofdpunten uit het interview met Kirschner.

Beste Harco, Ook jij hebt - in mijn ogen - een beeje gelijk en een beetje niet. Inderdaad e-learning, wat dat ook mag zijn, is jong en onvolwassen en er is echt niets verkeerds aan experimenteren. Maar dat is juist wat wij NIET doen. Wij zien men verder, steeds nieuwe dingen bedenken, ontwikkelen, uitproberen en dan weer verder gaan met de volgende nieuwigheid. Neem gerust de tijd om te experimenteren met wat je al hebt voordat je iets nieuws ontwikkelt. Tot slot, wat is er verkeerd met stilstaan. Stilstaan is echt niet achteruitgaan; stilstaan kan perfectioneren zijn!

Volgens mij zijn de heer Kirschner en ik het niet zo erg oneens. Grondig uitproberen en perfectioneren is een randvoorwaarde om iets goed in de vingers te krijgen. Voor e-learning is dat niet anders. Dat moeten we vooral (blijven) doen. Maar het andere is ook waar. Er is niets mis met stilstaan, maar als je bezig bent met een zoektocht, moet je niet te lang stil blijven staan. Tenzij je denkt dat je het hebt gevonden of tenzij je denkt dat je jezelf en je omgeving helemaal gek maakt, als je maar blijft doorzoeken. En e-learning is nog heel erg een zoektocht. Dus wat mij betreft prima als er mensen zijn die nieuwe wegen willen bewandelen en nieuwe technieken willen proberen. En als we daarmee de mogelijkheden van bestaande technologie (nog) niet benutten of over het hoofd zien, dat hoort er volgens mij bij. Als het echt belangrijke functionaliteiten zijn, dan komen we daar vanzelf wel weer achter. Zoiets?

Techno-adepten hebben een blinde vlek als het gaat om achterom- of om zich heen kijken. Kan ook bijna niet anders, want het nieuwe speeltje eist alle aandacht op. Relativeren wordt dan ook erg moeilijk wanneer je als adept je 'comfort zone' moet verlaten om de boodschap over tafel te krijgen. Dit komt de aansluiting van het speeltje met de werkelijkheid van alledag niet ten goede. Het effect is dat adepten eerder de weg naar innovatie blokkeren dan vrijmaken. Dit wetende zit de opleidings- en onderwijswereld dus vol met naievelingen, die 'het' laten gebeuren. Paul geeft gefundeerd tegengas. Daarvan hebben we meer nodig.

En wat als die bestaande technologie belemmerend werkt voor de manier van leren die je wilt vormgeven? Denk aan de traditionele, weinig flexibele elo's! Bovendien: wat is nieuwe technologie? Want hij lijkt wel heil te zien in mobiele technologie. Pas-op-de-plaats innovatie kan wat mij betreft leiden tot conservatisme. Ik zie meer in een gezonde dosis nieuwsgierigheid, experimenteergedrag, reflectievermogen en gezond verstand (en wat kunnen we hier nu ècht mee?).

Harco de Laat schrijft: "Als het echt belangrijke functionaliteiten zijn, dan komen we daar vanzelf wel weer achter." Dat geloof ik ook. Je zou kunnen zeggen dat e-learning geen revolutie doormaakt (zoals aanvankelijk gedacht en gepredikt) maar een evolutie. En bij een evolutie hoort het principe van 'survival of the fittest'. Dus het principe dat die toepassingen overleven die het beste passen. In dit geval: passen binnen hoe we onderwijs en opleidingen inrichten. Of iets past of niet past, heeft met veel factoren te maken. In de natuur betekent survival of the fittest dat die (mutaties van) organismen overleven, die het beste passen in, dus die de beste overlevingskansen hebben in hun natuurlijke omgeving. Dat hoeven objectief gezien niet de sterkste of de mooiste mutaties te zijn. Voor technologische veranderingen geldt hetzelfde. Best passend wil niet zeggen dat ‘objectief gezien’ de beste technologie overleeft. Beroemd voorbeeld is V2000, de videostandaard van Philips. Die was technologisch veel beter dan VHS. Maar VHS paste beter in de omgeving. Waarom? Omdat Philips weliswaar technologisch een superieur systeem had, maar voor VHS waren er veel meer films beschikbaar. De klant (de omgeving) koos liever voor een iets slechtere technologie met veel content (films), dan een veel betere technologie zonder content. De omgeving bepaalt dus uiteindelijk of een technologie overleeft. Met e-learning-technologie zal het niet anders gaan. De mate van gebruik van, de mate van penetratie van een bepaalde technologie is mede onderdeel van dat natuurlijke selectieproces. Microsoft Office is niet de beste en zeker niet de goedkoopste kantoorsoftware. Maar MS Officie heeft (tot nu toe) overleefd, omdat het handig is om aan te sluiten bij de (de facto) standaard, dus bij dat wat anderen ook gebruiken (verklaart dat ook niet een deel van het succes van Blackboard?). Kenmerk van een evolutie is dat er allerlei mutaties ontstaan, die alle proberen te overleven, maar waarvan het overgrote merendeel weer verdwijnt. Kenmerk van de e-learning-revolutie is dat er allerlei toepassingen worden ontwikkeld, die we meer of minder enthousiast gaan uitproberen, waarbij we (tijdelijk) de al langer bestaande toepassingen over het hoofd zien. Maar toch – optimistisch als ik ben – geloof ik er in dat deze zoektocht, dat deze evolutie zal uitmonden in een met technologie ondersteunde leeromgeving waarmee en waarin we kunnen leven.