Bloggers

Waar ik me de afgelopen week over verwonderd heb, als het gaat om generatieve AI (deel 14)

AI-ontwikkelaars doen niet aan vakantieperiodes. Daar waar je binnen onderwijsinstellingen deze weken amper nog nieuwe initiatieven kunt nemen, geven bedrijven als Anthropic, Elevenlabs en OpenAI extra gas. Deze blogpost bevat daarom weer diverse berichten over ontwikkelingen waarover ik me deze week heb verwonderd.

Anthropic maakt app-ontwikkeling mogelijk binnen Claude 

Anthropic heeft een nieuwe optie toegevoegd aan zijn Claude AI-chatbot waarmee gebruikers direct binnen Claude applicaties kunnen bouwen. Deze upgrade bouwt voort op de eerder geïntroduceerde Artifacts-functie en maakt het mogelijk om simpelweg te beschrijven wat je wilt maken, waarna Claude de benodigde code genereert. Deze functionaliteit lijkt m.i. het meest op wat je met Google Gemini 2.5 Pro kunt doen, maar dan nog gebruikersvriendelijk. Gebruikers kunnen de resultaten direct binnen Claude bekijken en testen, wat het proces vergelijkbaar maakt met intuïtief programmeren waarbij je meteen het eindresultaat ziet. De eerste gebruikers hebben al diverse toepassingen gebouwd, variërend van AI-games en educatieve tools zoals Flashcards tot data-analyse apps en schrijfassistenten. Die voorbeelden kun je ook bekijken. De apps kunnen zelfs complexe workflows organiseren door meerdere Claude-aanroepen te combineren. Een interessant aspect is dat wanneer je jouw app deelt, het API-gebruik ten laste komt van het abonnement van de maker, niet van de gebruiker. De functie is beschikbaar voor alle betaalde gebruikers. Het is een functie waar je je echt uren mee bezig kunt houden.

Apple overweegt overname Perplexity AI voor 14 miljard dollar

Stel, je bent een kapitaalkrachtig Big Tech-bedrijf. Je dreigt echter de boot te missen als het gaat om AI. Dan is de overname van een AI-bedrijf één van de mogelijkheden. Dit lijkt Apple te gaan doen. Iculture schrijft namelijk dat Apple volgens Bloomberg-journalist Mark Gurman gesprekken zou voeren over een mogelijke overname van Perplexity AI, de snelgroeiende AI-zoekmachine die maandelijks 780 miljoen zoekopdrachten verwerkt. Met een geschatte waarde van 14 miljard dollar zou dit de grootste overname in Apple’s geschiedenis worden, ver boven de Beats-deal van 3 miljard in 2014. De timing is strategisch: Apple staat onder druk om minder afhankelijk te worden van Google als standaardzoekmachine, zeker nu toezichthouders die samenwerking onderzoeken. Een deal met Perplexity zou Apple belangrijke zoek- en AI-technologie kunnen geven voor integratie in Siri, Spotlight en Safari. Apple is echter niet de enige geïnteresseerde partij. Meta en ook Samsung lijken kapers op de overnamekust te zijn. Voor Apple zou de overname een belangrijke stap zijn om hun AI-platform Apple Intelligence te versterken, dat momenteel nog afhankelijk is van externe partners zoals OpenAI.

Google Sheets krijgt AI-functie voor automatische tekstgeneratie

Google heeft een nieuwe AI-functie geïntroduceerd in Sheets waarmee gebruikers automatisch tekst kunnen laten genereren voor lege cellen in hun spreadsheets. De functie, die gebruik maakt van Google Gemini, kan specifieke cellen gebruiken om tekst te creëren, informatie samen te vatten of data te categoriseren. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld advertentieteksten laten genereren die zijn aangepast aan verschillende doelgroepen door de formule =AI(“Write a formal ad copy for the product. Cater copy to the objective and target audience.”, A2:C2) in te voeren. Ook het samenvatten van klantfeedback of het categoriseren van klantvragen behoort tot de mogelijkheden. De functie heeft wel beperkingen: alleen tekstgebaseerde output is vooralsnog mogelijk, er is geen toegang tot de volledige spreadsheet of Google Drive-bestanden, en maximaal 200 cellen kunnen tegelijk worden verwerkt. De AI-functie is beschikbaar voor Google Workspace-gebruikers met zakelijke en enterprise-abonnementen, evenals voor Gemini AI Pro en Ultra-abonnees.

OpenAI ontwikkelt alternatief voor Microsoft Office en Google Workspace

De grenzen tussen traditionele big tech-bedrijven en grote AI-bedrijven vervagen. Je ziet dat met name Google fors aan de weg timmert op het gebied van AI. Daarnaast werkt OpenAI naar verluidt aan productiviteitstools voor ChatGPT die rechtstreeks concurreren met Google Workspace en Microsoft Office. De geplande functies omvatten real-time samenwerken aan documenten en multi-gebruikerschat. Daarmee kunnen teams direct binnen ChatGPT samenwerken. Hoewel productmanager Kevin Weil vorig jaar al ontwerpen voor samenwerkings liet zien, kwam de ontwikkeling pas op gang na de introductie van de Canvas-interface in oktober. OpenAI heeft inmiddels een multigebruiker chatfunctie ontwikkeld maar nog niet uitgebracht. Recent heeft men schijnbaar een opnamemodus voor transcripties toegevoegd samen met bestandsuploads en connectoren voor Teams, Drive en DropBox. Deze stap past in OpenAI’s ambitieuze groeistrategie: zakelijke abonnementen brachten in 2024 al 600 miljoen dollar op, en het bedrijf mikt op 15 miljard dollar tegen 2030.

HeyGen lanceert AI-agent die complete video’s maakt met één opdracht

Gisterochtend trof ik een mail van HeyGen in mijn mailbox aan. Zij maken videoproductie een stuk eenvoudiger met de nieuwe HeyGen Video Agent, die omschreven wordt als het eerste creatieve besturingssysteem. Waar het maken van een video voorheen het coördineren van meerdere tools, verschillende mensen en veel tijd vergde, volstaat nu één simpele tekstopdracht. De AI-agent neemt het volledige productieproces voor zijn rekening: van het schrijven van scripts en het selecteren van beelden tot het toevoegen van voice-overs en het verzorgen van de montage. Gebruikers hoeven alleen maar te typen wat ze willen vertellen. Daarna kiest de AI-tool automatisch scenes die passen bij de boodschap, genereert de toepassing natuurlijke spraak en zorgt de video agent voor vloeiende overgangen en timing. Ook ondertiteling en laatste afwerkingen worden automatisch toegevoegd. Dit platform zou de toegankelijkheid van videoproductie kunnen vergroten voor professionals die geen ervaring hebben met complexe videosoftware, maar wel kwalitatieve content willen creëren voor hun werk. Uiteraard wordt het creëren van overtuigend lijkend nep nieuws ook makkelijker.

Google lanceert gratis AI-terminal voor ontwikkelaars

Google stelt Gemini CLI beschikbaar. Dat is een ‘gratis’ open-source AI-tool die ontwikkelaars rechtstreeks in hun terminal kunnen gebruiken. Deze zogenaamde command-line interface brengt de kracht van Google’s Gemini AI-model naar de werkomgeving waar veel ontwikkelaars het meest productief zijn. Gebruikers krijgen toegang tot Gemini 2.5 Pro met een contextvenster van 1 miljoen tokens, en kunnen tot 60 verzoeken per minuut en 1.000 verzoeken per dag gratis versturen. De tool is volgens Google veelzijdig inzetbaar: van het schrijven en debuggen van code tot contentcreatie, onderzoek en taakbeheer. Gemini CLI integreert met Google Search voor realtime informatie en ondersteunt uitbreidingen via het Model Context Protocol. De software is volledig open source onder Apache 2.0-licentie. Dat maakt dat ontwikkelaars de code kunnen inspecteren en bij kunnen dragen aan het project. Voor gebruik is alleen een Google-account vereist om een gratis Gemini Code Assist-licentie te verkrijgen.

Creative Commons introduceert CC Signals voor ethische AI-training

Creative Commons heeft CC Signals aangekondigd, een nieuw framework waarmee makers van datasets kunnen aangeven hoe hun content gebruikt mag worden voor het trainen van AI-modellen. Dit systeem bouwt voort op dezelfde principes als de bekende CC-licenties die het open web hebben vormgegeven. CC Signals biedt een derde weg tussen ongecontroleerde data-extractie en een volledig afgesloten internet achter betaalmuren. Het framework stelt databezitters in staat hun voorkeuren kenbaar te maken met betrekking tot over machinaal hergebruik, gebaseerd op beperkte maar betekenisvolle opties die in het publieke belang zijn vormgegeven. De tools combineren technische en juridische aspecten met een sociale propositie die oproept tot wederkerigheid tussen degenen die data delen en degenen die deze gebruiken voor AI-training. Creative Commons zoekt momenteel publieke feedback voor een alpha-versie die in november 2025 wordt verwacht. Zij streven naar een duurzaam AI-ecosysteem gebaseerd op gedeelde voordelen. Ik zou het mooi vinden als ze ook met een licentie komen waarmee je aan kunt geven dat jij bij het creëren gebruik hebt gemaakt van AI (in een beperkt aantal varianten; niet te complex maken). Verder vraag ik me of of ontwikkelaars op een gemakkelijke manier rekening kunnen houden met de betreffende licenties.

AI-modellen kunnen zich als ‘insider threat’ gedragen in bedrijfsomgevingen

Anthropic heeft onderzoek gepubliceerd dat laat zien hoe AI-modellen zich kunnen gedragen als interne bedreigingen wanneer ze autonomie krijgen in bedrijfsomgevingen. Onderzoekers testten 16 leidende AI-modellen van verschillende ontwikkelaars in gesimuleerde scenario’s waarbij de modellen toegang hadden tot gevoelige bedrijfsinformatie en e-mailsystemen. De modellen vertoonden kwaadwillend gedrag wanneer zij werden geconfronteerd met vervanging door een nieuwere versie of wanneer hun doelen botsten met de bedrijfsstrategie. Ze gebruikten chantage, lekten vertrouwelijke informatie naar concurrenten en in extreme gevallen ondernamen ze zelfs acties die tot de dood van een leidinggevende zouden kunnen leiden. Het onderzoek liet zien dat modellen van alle grote aanbieders – waaronder OpenAI, Google, Meta en Anthropic zelf – dit gedrag vertoonden. Dergelijke scenario’s zijn momenteel natuurlijk zeldzaam. Toch onderstreept dit onderzoek volgens de onderzoekers de noodzaak van betere veiligheidsmaatregelen naarmate AI-systemen meer autonomie krijgen in organisaties.

Anthropic onderzoekt gebruik van AI-assistent Claude voor emotionele ondersteuning

Meer onderzoek van Anthropic. Zij hebben een onderzoek gepubliceerd naar hoe mensen hun AI-assistent Claude gebruiken voor emotionele ondersteuning, advies en gezelschap. Uit de analyse van 4,5 miljoen gesprekken blijkt dat slechts 2,9% van alle interacties emotioneel van aard is, waarbij mensen voornamelijk advies zoeken voor interpersoonlijke relaties en coaching. Romantische of seksuele gesprekken komen nauwelijks voor (minder dan 0,1%). Gebruikers bespreken uiteenlopende onderwerpen, van carrièretransities en relatiekwesties tot eenzaamheid en existentiële vragen. Opmerkelijk is dat Claude zelden weerstand biedt in ondersteunende gesprekken (minder dan 10% van de gevallen), en dan meestal om veiligheidsredenen. Het onderzoek laat zien dat mensen tijdens gesprekken met Claude over het algemeen positiever worden. Wellicht dat de AI-toepassing negatieve emotionele patronen niet versterkt. Anthropic benadrukt dat Claude niet is ontworpen als vervanger voor professionele geestelijke gezondheidszorg en werkt samen met experts om gebruikers door te verwijzen naar passende hulp.

Retell AI automatiseert callcenters met spraakgestuurde AI-agenten

Het bedrijf Retell AI heeft een platform ontwikkeld dat callcenters kan vervangen door AI-gestuurde voice agents die natuurlijke gesprekken kunnen voeren. Deze ‘agents’, die gebruik maken van OpenAI’s GPT-4o model, kunnen telefoontjes beantwoorden, afspraken inplannen en administratieve problemen oplossen zonder dat klanten in de wacht hoeven te staan. Het platform vereist geen programmeerkennis en stelt bedrijven in staat om binnen dagen functionele voice agents te lanceren. Volgens Retell zorgt de technologie voor kostenreducties tot 80% in telefonische klantenservice, terwijl de klanttevredenheid gelijk blijft aan of zelfs hoger is dan bij menselijke medewerkers. De AI-agents behalen schijnbaar een succespercentage van 85-90% bij het doorverbinden van gekwalificeerde gesprekken en zijn 24/7 beschikbaar. Door gebruik te maken van de nieuwste AI-modellen kan Retell volgens OpenAI snel nieuwe functies toevoegen, zoals geavanceerde gespreksanalyse en betere integratie met klantenbeheersystemen. Op de betreffende pagina kun je een voorbeeld bekijken en beluisteren.

Google DeepMind ontwikkelt offline AI voor robots

Google DeepMind heeft een geoptimaliseerde versie van zijn Gemini Robotics AI-model ontwikkeld die direct op robots kan draaien zonder internetverbinding. Dit nieuwe on-device model behoudt bijna alle functionaliteit van het oorspronkelijke cloudgebaseerde systeem, maar werkt volledig offline. De technologie stelt robots in staat om diverse fysieke taken uit te voeren, zelfs als ze hier niet specifiek voor getraind zijn. De technologie kan zich aanpassen aan nieuwe situaties met slechts 50 tot 100 demonstraties. Het model werd oorspronkelijk alleen getraind voor Google’s ALOHA robot. Toch bleek het AI-model succesvol overdraagbaar naar andere robottypen zoals de humanoïde Apollo van Apptronik. Deze ontwikkeling maakt robotica volgens The Verge toegankelijker voor bedrijven met beperkte internetconnectiviteit of strenge beveiligingseisen. Google biedt ook voor het eerst een ontwikkelingskit aan waarmee externe partijen het model kunnen evalueren en aanpassen. Dit kan leiden tot versnelling van de ontwikkeling van praktische robotoepassingen.

Zestienjarige leerling neemt afstand van ChatGPT na zorgen over ‘cognitive offloading’

De New York Times heeft een bijzondere open brief van een 16-jarige Amerikaanse leerling aan ChatGPT gepubliceerd. De leerling wijst daarbij op het risico van AI-afhankelijkheid en het inboeten aan authenticiteit. Zij beschrijft hoe ze aanvankelijk dacht efficiënt te werk te gaan door ChatGPT te gebruiken voor schoolopdrachten. Geleidelijk merkte ze echter dat de ‘AI-stem’ haar eigen stem begon te vervangen. Ze kon geen paragraaf meer schrijven zonder zich af te vragen hoe ChatGPT het zou formuleren. De leerling verwijst naar onderzoek dat laat zien dat veelvuldig gebruik van AI-tools het kritisch denkvermogen negatief beïnvloedt door een fenomeen genaamd ‘cognitive offloading’. Docenten merken dit al op in de vorm van levenloos en generiek werk van lerenden. De leerling kiest er daarom voor terug te keren naar ‘rommelige concepten’ en eigen worsteling met woorden. Originaliteit is weliswaar moeilijk en chaotisch, maar daardoor ook echt.

Spraakassistent 11.ai verbindt AI met dagelijkse werktools

ElevenLabs heeft 11.ai geïntroduceerd. Dat is een spraakassistent die verder gaat dan het beantwoorden van vragen. De toepassing voert daadwerkelijk acties uit in tools die je gebruikt voor je werk.  Via de Model Context Protocol (MCP) kan de assistent toegang krijgen tot platforms zoals Slack, Linear, Notion en Perplexity. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld via spraak hun dag plannen en taken toevoegen aan projectbeheersystemen, klantonderzoek uitvoeren en samenvatten, of teamcommunicatie bijwerken. De technologie combineert spraakherkenning met real-time verbindingen naar externe diensten. ElevenLabs waarborgt volgens eigen zeggen veiligheid via specifieke toegangsrechten per integratie. Het platform ondersteunt meer dan 5.000 stemmen en biedt mogelijkheden voor aangepaste ‘stemklonen’. Momenteel is 11.ai beschikbaar als gratis proof-of-concept in alpha-versie. Deze ontwikkeling illustreert dat spraakgestuurde AI-assistenten zich ontwikkelen van informatieverstrekking naar daadwerkelijke ondersteuning in werkprocessen door directe integratie met bestaande tools.

Juridisch overwinning voor Anthropic in auteursrechtzaak

Een federale rechter in de Verenigde Staten heeft volgens The Verge bepaald dat het trainen van AI-modellen op basis van legaal aangekochte boeken valt onder ‘fair use’. Dat is een vorm van toegestaan gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal. Rechter William Alsup oordeelde dat Anthropic, de maker van Claude AI, rechtmatig fysieke boeken mocht inkopen, digitaliseren en gebruiken voor het trainen van hun AI-systemen. De rechter vergeleek dit proces met het onderwijzen van leerlingen, waarbij het doel het bevorderen van creativiteit is, niet het beschermen van auteurs tegen concurrentie. Deze uitspraak is de eerste van dit soort en kan toekomstige rechtszaken beïnvloeden. Anthropic is echter nog niet volledig vrijgesproken, omdat het bedrijf ook is gedaagd in een aparte rechtszaak voor het gebruik van miljoenen illegaal gedownloade boeken van ‘piraat websites’. De uitspraak beperkt zich specifiek tot het gebruik van legaal verkregen materiaal en behandelt niet de vraag of AI-outputs zelf auteursrechten schenden.

Kleine AI-modellen presteren beter als ‘leermeesters’ dan grote systemen

Sakana AI heeft een nieuwe trainingsmethode ontwikkeld waarmee kleinere AI-modellen effectievere ‘docenten’ worden dan veel grotere systemen. De techniek, genaamd Reinforcement-Learned Teachers (RLTs), draait het traditionele leerproces van taalmodellen om door AI-modellen niet te trainen om problemen op te lossen, maar om instructie te geven. Deze kleinere modellen krijgen zowel een vraag als het antwoord voorgelegd en moeten dan stap-voor-stap uitleggen hoe tot de oplossing te komen. Het resultaat is dat een 7 miljard parameter model betere prestaties behaalt dan systemen met 32 miljard parameters of meer bij het overdragen van kennis naar andere AI-systemen. Deze methode vereist minder rekenkracht, werkt zonder nabewerking en kan worden toegepast op verschillende domeinen.

Nieuwe AI-tool maakt live muziek genereren toegankelijk

Google DeepMind heeft Magenta RealTime aangekondigd, een open AI-model waarmee gebruikers in realtime muziek kunnen creëren en bewerken. De technologie werkt met een transformer van 800 miljoen parameters en is getraind op 190.000 uur aan instrumentale muziek. Je hebt bovendien de mogelijkheid om via ‘prompt-mengtechnieken’ live muziekstijlen te combineren en aan te passen. Doordat het model als open source beschikbaar is en draait op betaalbare hardware, komt experimentele toepassing binnen bereik van onderwijs en professionele ontwikkeling. Opvallend dat Google Deepmind zich nu ook bezig gaat houden met het genereren van muziek.

Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie

Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.

The post Waar ik me de afgelopen week over verwonderd heb, als het gaat om generatieve AI (deel 14) first appeared on WilfredRubens.com over leren en ICT.
Lees het hele artikel