Bloggers

Werkplekleren stimuleren? Ontwerp krachtige leerervaringen met AI

Sanne, een ervaren projectmanager, krijgt een lastige klantvraag binnen. Hoe gaat ze dit gesprek aanpakken? Ze opent een taalmodel als ChatGPT en vraagt om 3 suggesties hoe op de vraag te reageren. Ze kiest er 1 en werkt daar nog wat op door, totdat ze zich voldoende voorbereid voelt om het gesprek te voeren.  Na afloop van het gesprek reflecteert ze met ChatGPT als AI-coach op het gesprek: wat ging goed en wat kan beter?

Zonder een formele training heeft Sanne haar vaardigheden aangescherpt—leren gebeurt hier en nu, midden in het werk.

AI verandert de manier waarop we leren en werken. En het biedt heel fijne mogelijkheden om niet alleen ons ontwerpproces van leertrajecten te versnellen of creatiever te maken, maar ook om leren meer in het werk te laten plaatsvinden. In plaats van een formele training te volgen, kan een medewerker direct een AI-assistent raadplegen voor gerichte feedback, advies of zelfs een korte oefening. Denk aan een chatbot die medewerkers helpt reflecteren, een AI-gestuurde kennisbank die snel antwoord geeft op vragen, of een systeem dat leerpaden op maat aanbiedt. Dit verlaagt de drempel om te leren en maakt ontwikkeling toegankelijker in de dagelijkse praktijk. Ik neem je in deze blog mee in vier praktische toepassingen van AI bij leren in het werk.

Hoe AI werkplekleren slimmer kan maken

Werkplekleren gebeurt op de werkvloer, vaak informeel en geïnitieerd door medewerkers zelf. Leren vindt plaats door ervaring, interactie met collega’s en zelfreflectie. Dit vraagt om een proactieve houding en de bereidheid om dagelijkse situaties als leermomenten te zien. In theorie ideaal, maar in de praktijk zijn er best obstakels, dat herken je vast: informatie die heel versnipperd te vinden is, beperkte toegang tot collega’s met ervaring en te weinig tijd voor reflectie. AI kan deze knelpunten verhelpen door leren toegankelijker, persoonlijker en beter geïntegreerd in het werk te maken.

Hoe fijn kan het zijn als een chatbot je tijdens het werk gerichte vragen stelt? Of je oefent even met ChatGPT een lastig gesprek dat je voor de boeg hebt. Ook reflectie kan ondersneeuwen in de drukte van de dag, maar AI kan je erop attenderen door reflectievragen aan te reiken. En in plaats van een standaard training kan AI een leerplan op maat samenstellen, waardoor leren efficiënter en motiverender wordt.

Lijkt dit nog wat ‘ver van je bed’? Sommige organisaties experimenteren al met AI om werkplekleren slimmer te maken. Van AI-gestuurde kennisbanken tot chatbots die real-time ondersteuning bieden, de eerste stappen worden gezet. Hieronder een paar inspirerende voorbeelden.

Een kijkje in de keuken

Wat gebeurt er zoal bij organisaties die experimenteren met AI om werkplekleren te versterken?  Philips gebruikt AI om per medewerker op maat gemaakte leertrajecten te genereren, afgestemd op hun rol en ontwikkelbehoeften. Bij ServiceNow helpt het AI-platform frED medewerkers om leerdoelen te bepalen en direct relevante leeractiviteiten te vinden, zowel in trainingen als in het werk.

AI wordt ook steeds vaker ingezet als persoonlijke coach. De Nederlandse startup Lepaya integreert AI-coaches in trainingen, zodat medewerkers gespreksvaardigheden kunnen oefenen en direct feedback krijgen. In de zorgsector worden AI-coaches getest die verpleegkundigen ondersteunen met protocollen en handelingen, en er zijn ook zorgorganisaties die pilots hebben met virtuele patiënten: dan kunnen zorgverleners gesprekken oefenen met een AI-patiënt.

Hoe kun je nu zelf AI inzetten?

Toepassing 1: een taalmodel als coach

Wil je medewerkers ondersteunen bij het verbeteren van hun gespreksvaardigheden, zoals feedback geven, lastige gesprekken voeren of overtuigend presenteren? Een taalmodel kan fungeren als coach en oefenpartner. Het biedt een veilige omgeving waarin medewerkers scenario’s kunnen testen en verschillende aanpakken uitproberen, zonder de druk van een echte gesprekspartner. Dit is waardevol voor leidinggevenden, teamcoaches en iedereen die in communicatie-intensieve situaties werkt.

Een grote zorginstelling zet AI in om teamleiders te helpen moeilijke gesprekken te oefenen. In een AI-gestuurde oefenomgeving kunnen zij gesprekken simuleren over ondermaats functioneren of weerstand tegen verandering. De AI reageert op verschillende manieren – defensief, begripvol of ontwijkend – zodat teamleiders leren schakelen en beter voorbereid zijn op echte situaties.

Zelf aan de slag! Ervaar eerst zelf hoe een taalmodel als coach werkt. Oefen bijvoorbeeld een gesprek met een manager over een nieuwe leervraag.

 

Toepassing 2: een persoonlijk leerplan maken

Wil je medewerkers helpen bij het ontwikkelen van een nieuwe vaardigheid of het verdiepen in een onderwerp? Een taalmodel kan prima fungeren als leercoach en helpt bij het opstellen van een praktisch leerplan. Dit is ideaal als je ergens langduriger mee aan de slag wilt en behoefte hebt aan structuur en houvast in je leerproces.

Een accountmanager merkt dat hij in gesprek met klanten regelmatig meteen met oplossingen komt, zonder goed door te vragen naar wat de klant écht nodig heeft. Hij stelt met AI een leerplan op waarbij hij elke dag een korte luistertechniek oefent, zoals parafraseren of bevestigende signalen geven. Het leerplan bevat heel concrete, kleine opdrachten samen met een uitleg van de te oefenen techniek en een aantal passende reflectievragen. Hij vraagt aan een collega om een paar gesprekken te observeren en feedback te geven. Aan het eind van elke week reflecteert hij met het taalmodel op wat hij anders heeft gedaan en welk effect dat had op het klantgesprek.

Zelf aan de slag! Maak eens een eigen leerplan en experimenteer daarmee. Kies een concrete vaardigheid of een onderwerp waar je je in wilt ontwikkelen en vraag een taalmodel om een plan te maken. Bedenk hoe jij leert en wat voor jou belangrijke ingrediënten voor dit plan zijn. Hier vind je ook praktische prompts.

 

Toepassing 3: Just-in-time ondersteuning

AI kan fungeren als een snelle assistent die medewerkers helpt bij uiteenlopende werkzaamheden, zoals het schrijven van een lastige e-mail, het structureren van een PowerPoint-presentatie of het formuleren van een reactie in een moeilijk gesprek. Dit is ideaal voor situaties waarin medewerkers snel een helder antwoord of een suggestie nodig hebben om verder te kunnen.

Een pedagogisch medewerker in de kinderopvang merkt dat een peuter steeds andere kinderen bijt en weet niet goed hoe ze hierop moet reageren. Tussen de bedrijven door vraagt ze ChatGPT om snelle tips: “Wat is een effectieve manier om bijtgedrag bij jonge kinderen aan te pakken? Kun je me een paar korte en duidelijke reacties geven die ik direct kan gebruiken?” AI geeft suggesties zoals rustig benoemen wat er gebeurt, alternatieven bieden en consequent reageren.

Zelf aan de slag! Als L&D-professional heb je ook wel eens snel wat input of een oplossing nodig. Open aan het begin van je dag een taalmodel en gebruik eens 3 momenten om het taalmodel te raadplegen. Misschien moet je een training aanpassen op basis van last-minute feedback, een moeilijke e-mail schrijven naar een opdrachtgever, of snel een werkvorm bedenken voor een sessie die nét een andere insteek nodig heeft?

 

Toepassing 4: AI als creatief brainstormmaatje

Misschien zoek je naar een leeraanpak in het werk om teams en medewerkers te stimuleren om creatiever te denken of nieuwe perspectieven te ontdekken? AI kan helpen bij brainstormsessies, ontwikkelen van beleid en het oplossen van werkuitdagingen. AI kan ook meeluisteren in een teamoverleg en suggesties geven om het overleg eens op een andere manier aan te pakken.

Een team van een callcenter merkte dat sommige gesprekken met jongeren snel vastliepen, vooral als de bellers weinig vertelden of gesloten antwoorden gaven. Tijdens een teamoverleg gebruikten ze ChatGPT om live mee te denken: “Welke creatieve gesprekstechnieken kunnen we gebruiken om jongeren meer te laten vertellen?” AI kwam met ideeën zoals het stellen van onverwachte open vragen, het spiegelen van emoties en het gebruik van metaforen.

Aan de slag! Werk je als L&D-professional in een team, pak dan ChatGPT er af en toe eens bij tijdens een teamoverleg. Brainstorm eerst met elkaar over een vraagstuk en nodig vervolgens ChatGPT uit om met ideeën te komen. Vraag om 10 diverse en innovatieve ideeën, of om 100. Laat ChatGPT reageren op jullie ideeën. Of vraag of ChatGPT om vanuit de rol van manager reactie kan geven: wat spreekt hem of haar aan en waarom? Naast brainstormen met tekst kan je ook gebruik maken van AI-afbeeldingen: alle teamleden maken eens een afbeelding en vervolgens bespreek je deze.

 

Waar te beginnen als L&D-professional?

Je hebt nu vier manieren gezien hoe AI werkplekleren kan versterken, maar hoe zorg je ervoor dat AI niet alleen een leuke tool blijft, maar echt geïntegreerd wordt in het werk? Een paar tips:

• Begin klein en experimenteer zelf.  Probeer verschillende aanpakken uit, stel leerplannen op met een taalmodel of laat AI je ondersteunen bij het ontwikkelen van trainingen. Door zelf te experimenteren, ontdek je de mogelijkheden en beperkingen en kun je beter bedenken welke plek AI in jouw organisatie kan vervullen.
• Verweef AI in bestaande leerprocessen. Is er een leertraject of elearning waarin AI een ondersteunende rol kan vervullen? Misschien een chatbot om reflectievragen te stellen na een intervisiebijeenkomst? Door AI niet als losse tool te zien, maar als onderdeel van een bredere blended leeraanpak, vergroot je zowel de adoptie als de effectiviteit. Misschien niet een pure vorm van werkplekleren, maar wel een manier om medewerkers te laten ervaren wat AI voor hen kan betekenen.
• Kies een team dat openstaat voor nieuwe aanpakken en bedenk met hen een AI-experiment. Laat bijvoorbeeld medewerkers met een persoonlijke leervraag een AI-ondersteund leerplan maken of zet een AI-chatbot in voor reflectievragen na een intervisiebijeenkomst. Maak vervolgens de oogst op en deel deze voorbeelden in de organisatie.
• Leer medewerkers hoe ze AI effectief inzetten. Richt korte, praktische sessies in waarin medewerkers leren hoe ze goede prompts maken. En bedenk samen een paar concrete zogeheten ‘user cases’ waarin en hoe ze AI kunnen inzetten om te leren in het werk.

 

Een uitgebreider artikel is verschenen in het tijdschrift TvOO, jaargang 15, nummer 2 in mei 2025.

Wil je werkplekleren echt in de vingers krijgen, doe dan mee aan onze workshop!

Lees het hele artikel