Bloggers

Een overzicht van blogs geschreven door aanbieders die zich hebben aangesloten bij e-Learning.nl.


Van Sibrenne Wagenaar | 18-02-2019 | Article Rating | (0) reacties

Van app tot chatbot: leren in het werk versterken met online tools

Genomineerd door O&G als 1 van de 5 beste artikelen!!

Technologie biedt veel mogelijkheden om onze manieren van leren te ondersteunen. En om leren sterker met werken te verbinden. In dit artikel komen vier leerdynamieken aan de orde die met online tools gestimuleerd kunnen worden: (1) nieuwe inhoud aanbieden (2) kennis en ervaringen uitwisselen, (3) reflectie stimuleren en (4) doen-denken-delen. Er worden ideeën en handvaten aangedragen om zelf met iets online aan de slag te gaan. Online als hulpmiddel om het leren in het werk te versterken.

Zij: “Hoe kunnen we dit gesprek voor jou nuttig maken?”
Ik: “Het zou mij helpen om even op een rij te krijgen waarom het gesprek wat ik net had zo rommelig verliep.”
Zij: “Prima. Kun je me eerst iets meer over het gesprek vertellen?”
Ik: “Ik had een gesprek met Peter. We werken samen aan het leiderschapsproject maar dat loopt helemaal niet lekker. Ik maak me daar echt zorgen over en ik was benieuwd of hij mijn zorgen herkende.”
Zij: “Goed dat je in gesprek bent gegaan. Wat gebeurde er in het gesprek?”
Ik: “Ik raakte de draad kwijt. We sprongen van de hak op de tak. Peter herkende mijn zorgen helemaal niet en had er eigenlijk ook geen aandacht voor.”
Zij: “He, wat vervelend. Dat gevoel van hak-op-de-tak had je laatst ook al eens. Weet je nog? Zullen we daar eens wat gerichter naar kijken?”

Ik was even met mijn chatbot in gesprek. Zij helpt me reflecteren op lastige situaties die ik in mijn werk tegenkom. Heel fijn, want ze is altijd beschikbaar. Ze stelt goede vragen. Ze is goed in het zien van verbanden met voorgaande ervaringen.  En ze leert me steeds beter kennen door de gesprekken die we zo hebben.

Zo’n chatbot als persoonlijke leerassistent lijkt nog ver weg misschien, maar de ontwikkelingen op technologisch vlak gaan hard. Technologie heeft nu al een grote invloed op onze manier van werken en leren. Een dag zonder smartphone naar het werk? Voor sommigen onder ons geeft dit heerlijke rust, maar velen zullen zich onthand voelen. In de trein wat mails beantwoorden, de laatste versie van het projectplan opzoeken, een appje sturen naar je sportgroepje, technologie ondersteunt ons bij dit soort praktische handelingen. Om slimmer, handiger, sneller te kunnen werken. Hoe dat kan wordt hieronder uitgewerkt in vier leerdynamieken.

1. Nieuwe inhoud aanbrengen 

Een vast herkenbare situatie: medewerkers van een zorgafdeling hebben een workshop gehad over vernieuwend zorgen. Nu staan ze weer met beide benen in de praktijk en dienen ze het geleerde toe te passen. Een van de manieren om hen daarin te ondersteunen is middels korte instructies. Het nieuwe nog eens herhalen, heel praktisch maken, en/of inhoud aanreiken wat voortbouwt op wat ze in de workshop hebben geleerd. En er zijn allerlei tools die deze vorm van instructie ondersteunen. Een paar voorbeelden:

  • Met een tool als Screencast-o-Matic is het heel makkelijk zelf een filmpje te maken. De tool neemt op wat het scherm van de computer te zien is, inclusief geluid en beeld via de webcam. Ook met de selfie-functie van een smartphone kun je een filmpje opnemen. Een fantastisch voorbeeld vind ik de 10 seconden filmpjes van Michael Britt, docent psychologie. Hij maakt filmpjes om concepten uit zijn colleges praktischer te maken. Deze filmpjes deelt hij via Snapchat en zeker 90% van zijn studenten bekijken de filmpjes voor ze naar college komen.
  • Maak een online plek waar je bronnen over het betreffende onderwerp verzamelt; alle bronnen die in de workshop gebruikt zijn, inclusief de bronnen die zijn aangedragen door de deelnemers. Voeg bijvoorbeeld elke 2 of 3 dagen een nieuwe bron toe, dan ontstaat er beweging op deze online plek. Nodig vervolgens medewerkers actief uit om de bronnen te bekijken, een reactie te geven, aan te vullen met eigen ideeën. Geschikte tools hiervoor zijn Padlet en Pinterest.
  • Online tools zijn ook behulpzaam om het principe van herhaling toe te passen in het werk. Stuur om de dag een gevleugelde uitspraak uit de workshop naar de medewerkers, leg een korte poll voor die stimuleert dat medewerkers nog eens iets terughalen. Of geef een kleine opdracht die gaat over toepassing van het geleerde in het werk: ga vandaag eens in gesprek met een cliënt of collega en oefen met het stellen van progressiegerichte vragen. Tools die hiervoor te gebruiken zijn: WhatsApp, LinkedIn, Google+. Maar ook de app Guidiance is de moeite waard om te bekijken

 

2. Kennis en ervaringen uitwisselen

Die praktijk is vaak best weerbarstig. Wat in de training zo goed lukte, blijkt in de praktijk net iets anders te werken, moeilijker te zijn. Of medewerkers lopen tegen nieuwe vraagstukken aan waar zij ondersteuning bij kunnen gebruiken. Online tools maken het mogelijk om ondersteuning veel dichter bij die praktijk te leggen. Denk bijvoorbeeld aan een online omgeving met collega’s, werkbegeleiders en docenten, waar medewerkers hun vraag kunnen voorleggen. Medewerkers hoeven dan niet te wachten tot de volgende fysieke sessie. En wellicht stellen medewerker niet alleen vragen, maar reageren zij ook op vragen van elkaar.

  • Een mooi voorbeeld van het online delen van vragen en ervaringen kwam ik onlangs tegen bij de Landelijke Huisartsen Vereniging. Zij bieden op hun website een interactieve plek waar huisartsen cases aan elkaar kunnen voorleggen. Dit voldeed duidelijk in een behoefte, want er vindt inmiddels veel uitwisseling plaats. De kunst bij deze vorm is om concrete vragen te stellen die niet heel veel nadenkwerk vragen van anderen.
  • Een ander idee is medewerkers laten bloggen of vloggen over hun werk. Het maken van een blog of vlog vraagt om reflectie op wat een medewerker heeft geleerd en welke vraag of vragen er nu spelen. Het biedt de mogelijkheid om elkaar te volgen en op elkaars vragen te reageren. Door medewerkers te stimuleren om dit met enige regelmaat te doen werken ze tevens aan een leergeschiedenis.
  • Intervisie is een bekende vorm voor samen leren en delen van ervaringen. Een leervorm die ook goed deels of geheel online is in te richten. Deels door bijvoorbeeld de deelnemers aan een intervisiebijeenkomst te vragen om hun casus al online uit te werken. De eerste ronde met verkennende, informatie vragen kan dan online plaatsvinden, bijvoorbeeld in een tool als Slack of in een LinkedIn groep. Geheel online intervisie kan ook, door elkaar synchroon online te ontmoeten via Skype of Zoom. Goede facilitatie is hierbij van belang, zowel op de technische als de procesmatige kant. De begeleider van online intervisie dient de tool goed in de vingers te hebben en deelnemers in het gebruik ervan te kunnen begeleiden. Daarnaast is het cruciaal om een intervisiemethodiek door te denken op online toepassing: welke stap leent zich voor gespreksvorm, waar is discussie in de chat van waarde en hoe zorg je ook online voor een doorlopend leerproces?
  • Een vorm die dicht tegen intervisie aan ligt is peer-to-peer feedback. Hierbij treden medewerkers met elkaar in dialoog aan de hand van gedetailleerd commentaar over elkaars werk, gedrag of prestaties. Er zijn een aantal online tools specifiek ontwikkeld voor het geven van peer-to-peer feedback. Kijk eens naar Peergrade: je beschrijft de opdracht (e.g. Hoe zou jij reageren op deze casus? Of: Beschrijf een illustrerend voorbeeld van ‘vernieuwend zorgen’ uit jouw praktijk) en de betreffende medewerkers krijgen de uitnodiging om hun reactie online te zetten. Vervolgens krijgt iedere medewerker de uitwerking van een of meer andere medewerkers met de vraag om daarop te reageren. Je kunt natuurlijk zelf bepalen welke stappen je online wilt laten doen, en wat je in een fysieke bijeenkomst bespreekt.

 

3. Reflectie stimuleren tijdens het werk

In deze tijd van haast en drukte schiet reflectie op ons handelen er snel bij in. Het is de kunst om tijd te nemen voor terugblikken op het geleerde. Hadden we nu maar al de beschikking over een chatbot die ons zo nu en dan aan de jas kan trekken. Tot het zover is moeten we toch echt zelf ‘tijd maken’. Ook hierin kunnen online tools een goed hulpmiddel zijn. 

  • Er zijn allerlei ‘habit trackers’ waarin taken en doelen te formuleren zijn waar je regelmatig aan herinnerd wilt worden. Zo krijg ik elke dag van de app Productive een berichtje dat ik nog iets moet lezen. Je kunt er ook een paar vragen in zetten die je helpen reflecteren. En dan stel je de app zo in dat je elke werkdag om drie uur een herinnering krijgt.
  • Andere tools om reflectie mee te stimuleren zijn de zogenaamde ‘timeline’ tools (e.g. Sutori en Tiki-Toki). Hierin kunnen medewerkers op een tijdslijn gebeurtenissen plaatsen en hun leerpad in beeld te brengen: wat waren belangrijke gebeurtenissen, opgedane inzichten, keerpunten? Deze tijdslijnen kunnen een goed hulpmiddel zijn bij persoonlijke reflectie, maar ze kunnen ze ook terugkomen in een groepssessie of teambijeenkomst.
  • Denk ook eens aan het gebruik van een dagboek-app als Penzu, Journalized, MyWonderfulDays. Medewerkers die een traject ‘klantgericht werken’ volgen kunnen daarin met een zekere regelmaat reflecteren op iets wat ze in het werk hebben meegemaakt omtrent klantgericht werken: schrijf elke dag eens in een kort berichtje waar je heel tevreden over was gezien je leerdoel. Zo ontstaat een mooie verzameling krachtige reflecties; waardevolle input voor het volgende coaching gesprek.
  • Reflectie kan een individueel proces zijn, maar soms wil je juist een groepsproces stimuleren. Ook hier zijn online tools voor. Denk bijvoorbeeld aan het inrichten van een praktijkonderzoek. Alle betrokken medewerkers worden uitgenodigd om gedurende een bepaalde periode regelmatig kort terug te blikken op de dag, op de bijeenkomst, op een bepaald leerdoel en daar iets van vast te houden. Zo heb ik in de app StormBoard gewerkt met medewerkers van een Klantenservice. Zij kregen de vraag om gedurende een week alle vragen die zijn kregen en antwoorden die zij gaven te noteren. Het mooie was dat ze in de online tool ook de vragen en antwoorden van de collega’s konden zien. In een fysieke sessie zijn we op deze verzameling doorgegaan. Om een dergelijk praktijkonderzoek visueel in te richten, is Snappthis een hele leuke tool. Hierin maak je een groep aan en je vraagt iedereen om met een zekere regelmaat iets vast te leggen middels het maken van een foto. In de tool ontstaat zo een collage van afbeeldingen. Mooi als input voor een groepsgesprek.

 

4. Doen-Denken-Delen: zichtbaar maken waar je aan werkt

Een vierde leerdynamiek om online te ondersteunen ligt echt in het werk. We spreken wel van hardop werken of doen-denken-delen. Dit gaat uit van het idee dat je voortdurend iets deelt over waar je in je werk mee bezig bent. Dit kan een inzicht, ervaring, vraag, product of werkvorm zijn. Het gaat er om dat iets nog wat rafelig en onaf is. Dat maakt het voor anderen namelijk aantrekkelijk om met een eigen ervaring aan te sluiten, met je mee te denken. Aanvullen op iets wat een duidelijke kop en staart heeft is heel lastig. En het gaat er ook om dit delen met enige regelmaat te doen, zodat een netwerkje van collega’s ontstaat die jouw manier van werken en denken makkelijk kunnen volgen en daardoor ook vlot kunnen reageren. Nu nog wat concreter:

  • Een chat-achtige tool als Slack, WhatsApp, Yammer, Twitter, om met een groep medewerkers online uit te wisselen. Spreek af waarover de uitwisseling gaat en hoe zij op elkaar gaan reageren. Een mooi voorbeeld hiervan was een team van verpleegkundigen die hadden bedacht dat elke week één van hen in de lead was om iets uit het eigen werk in te brengen en de anderen zouden daar op reageren. Zo ontstond er bijvoorbeeld een waardevol online gesprek over je eigen grenzen bij het werken met kinderen met een sterke prikangst. De verpleegkundige die de situatie had ingebracht had net een nare ervaring achter de rug met een jongen met prikangst, waar ze erg zoekende was naar haar rol om te ondersteunen. Ze worstelde met ‘niet dwingen’ en ‘de prik voor elkaar krijgen’.
  • Bij een gemeente hebben ze eens ‘de maand van de onzichtbare werkzaamheden’ gehad. Alle medewerkers waren uitgenodigd om foto’s en filmpjes te maken van werkzaamheden in de organisatie die wel belangrijk waren maar over het algemeen weinig aandacht kregen. Aan het eind van de maand organiseerden ze een film uur waarin al het verzamelde beeldmateriaal werd bekeken.

En nu jij…

Met deze voorbeelden en tools wil ik je laten zien wat er allemaal mogelijk is. Waar je aan zou kunnen denken als het gaat om het ondersteunen van leren in het werk met behulp van technologie. Wellicht zit er een aansprekend voorbeeld bij en wat past bij iets waar je mee bezig bent. Zo niet, dan hoop ik dat de volgende hulpvragen helpen om van een idee naar een online aanpak te komen.

 

Tot slot… ontwerp en faciliteer het online proces!

Soms gaan medewerkers zelf online aan de slag. Vaker vraagt het om facilitatie: iemand die de start maakt, een tool inricht, het proces ontwerpt, het voorbeeld geeft, bijdragen van medewerkers waardeert, uitleg geeft en die aanmoedigt en het online proces onder de aandacht blijft houden. Onderschat deze rol niet. Zoals je een leerproces in een fysieke setting begeleidt, zo is dit ook belangrijk bij online leren in het werk.

Het bericht Van app tot chatbot: leren in het werk versterken met online tools verscheen eerst op Ennuonline.


Lees het hele artikel


Hoe waardeert u deze bijdrage?




Reacties

Plaats hieronder uw reactie.

Naam (verplicht)

E-mail (verplicht)

CAPTCHA Afbeelding
Voer de hierboven staande code in: