Columns

Van Harm Weistra (hoofdredacteur) | 18-03-2020 | | (1) reacties

Betekent Corona doorbraak online leren?

Het corona-virus zorgt in elk geval op de korte termijn voor een belangrijke toename van online leren en afstandsonderwijs. Grote vraag is, of dit zorgt voor een substantieel blijvend effect, of dat het een eenmalige ‘verplichting’ is, waarna we weer overgaan tot de orde van de dag.

Is dit de doorbraak van online onderwijs, vraagt de Belgische krant De Tijd aan Pedro De Bruyckere, pedagoog van de Artevelde Hogeschool. Nee, is zijn reactie. 'Het ontwikkelen van degelijk digitaal cursusmateriaal kost tijd, en die hebben we niet’. Believers stellen dat we door technologie veel beter kunnen differentiëren: sterke kinderen extra uitdagen en zwakkeren bijwerken, poneert de krant. 'Dat klopt niet', zegt De Bruyckere. 'De sterken worden steeds sterker, de zwakkeren worden bevestigd in hun mindere punten. Wie grote verwachtingen heeft van de digitale onderwijsrevolutie komt meestal bedrogen uit. Dat blijkt elke keer.'

Soortgelijke overwegingen in een artikel in De Volkskrant n.a.v. de ervaringen in Hongkong. Ook in dat artikel de conclusie dat het e-onderwijs de verschillen tussen leerlingen uitvergroot. De ‘goede’ studenten zijn blij met de afleiding en werpen zich op hun schoolwerk, de ‘slechte’ studenten haken af. ‘Normaal spreek je hen op school aan’, zegt Jason een van de geïnterviewden, die lesgeeft op een jongensschool. ‘Maar nu is dat veel moeilijker. We proberen ze te pakken te krijgen, we bellen hun ouders.’ Tegelijk kunnen ze niet heel streng zijn, want niet alle leerlingen hebben een laptop.

De hoopvolle conclusie van de leerkrachten in Hongkong, is dat deze ervaring verrijkend heeft gewerkt en hen doet stilstaan bij hun beroep. ‘Ik hoor van leerlingen dat ze thuis leren koken, een taalcursus volgen of over het nieuws discussiëren’, zegt Jason. ‘Dan denk ik: is het nog wel zinvol om een passage uit het tekstboek te doceren? Het is alsof we een nieuwe keuken hebben gekregen maar nog altijd de oude recepten gebruiken. Misschien is dit een goed moment om na te denken of de gerechten nog wel goed zijn.’

Misschien zou dat na de corona-crisis de belangrijkste vraag moeten zijn: van welk oud-denken moeten we afscheid nemen om optimaal de mogelijkheden van technologie te benutten. Scholen en L&D-afdelingen zouden de opgedane kennis en ervaring kunnen delen om er van te leren. Wat werkt voor welke doelgroep zou een van de aandachtspunten moeten zijn. Zijn er verschillen tussen generaties? Zijn er verschillen tussen – zoals hierboven beschreven – lerenden die toch al goed presteren en zwakkere lerenden? Zijn er culturele verschillen? Maakt het uit om welk vakgebied het gaat? Om een willekeurig aantal variabelen te noemen. Tegen pedagogen, onderwijskundigen en opleidingskundigen zou ik willen zeggen, ga het veld in en wel nu. De huidige crisis dwingt ons tot experimenten. Zo’n extern en extreme afgedwongen verandering van gewoonten komt (hopelijk) niet vaak voor. Dus laten we proberen om er van te leren, nu het kan. Teneinde blijvend gebruik te maken van de inzichten die deze crisis biedt.