Waar ik me de afgelopen weken over verwonderd heb, als het gaat om generatieve AI (deel 18)
De ontwikkelingen rond (generatieve) AI hebben ook de afgelopen weken bepaald niet stil gestaan. Tijdens mijn blogvrije periode heb ik berichten, waarover ik me verwonderd heb, verzameld. Na mijn vakantie heb ik met behulp van onder meer de Agentmodus van ChatGPT onderstaande bijdrage geschreven. Aan het einde licht ik dit toe. Eerst vind je hieronder de m.i. meest in het oog springende berichten die ik de afgelopen weken ben tegen gekomen. Het zijn er maar liefst 39.
ChatGPT komt met ‘Study Mode’ voor actiever leren
OpenAI heeft een nieuwe ‘Study Mode’ toegevoegd aan ChatGPT. In deze stand begeleidt de AI-tool je stap voor stap door een onderwerp. Bij vragen over bijvoorbeeld de regel van Bayes vraagt de chatbot eerst naar je rekenniveau en doel. Vervolgens stelt hij vragen om je begrip te toetsen en geeft pas hints als je actief meedoet. De modus is bedoeld om huiswerk te ondersteunen, je op examens voor te bereiden en nieuwe onderwerpen te verkennen. De functie is beschikbaar voor gratis en betaalde gebruikers en wordt aan educatieve abonnementen toegevoegd. Studerende gebruikers kunnen altijd terug naar de gewone modus. Je activeert Study Mode via de tools‑knop; hij kan zelfs afbeeldingen van opgaven analyseren. OpenAI werkte samen met docenten en experts, maar waarschuwt dat reacties inconsistent kunnen zijn. Een gebruiker kan er natuurlijk nog steeds voor kiezen op die optie niet te gebruiken.
OpenAI’s Study Mode: Veelbelovend maar nog niet klaar voor verdiepend leren
Dr. Philippa Hardman, lid van OpenAI’s adviseurspanel voor onderwijsexperts, heeft OpenAI’s nieuwe Study Mode getest en geeft deze toepassing een 6,5. De tool toont volgens haar didactisch bewustzijn door socratische dialoog toe te passen, complexe problemen op te delen en een ondersteunende toon aan te slaan. Toch blijven belangrijke tekortkomingen bestaan die relevant zijn voor het onderwijs en L&D. Study Mode onthoudt geen eerdere sessies, waardoor gepersonaliseerd leren over tijd onmogelijk wordt. De tool mist kansen om metacognitieve vaardigheden te ontwikkelen door zelden te vragen waarom iemand een bepaalde aanpak kiest. Bovendien geeft het te snel volledige antwoorden, terwijl juist die ‘productieve worsteling’ nodig is voor duurzaam leren. Erik Ofgang noemt deze studiemodus een stap in de goede richting.
Gemini’s ‘begeleid leren’ focust op begrip, niet op ‘spieken’
Google heeft vlak na OpenAI in Gemini ook een nieuwe modus voor begeleid leren ingebed. Deze ‘Guided Learning’‑modus fungeert als leermaatje: in plaats van direct een antwoord te geven, stelt Gemini vragen, geeft stap‑voor‑stap ondersteuning en gebruikt beelden, video’s en interactieve quizzen. Google heeft bij de ontwikkeling samengewerkt met lerenden, docenten en onderzoekers zodat de aanpak aansluit bij de wetenschap over onderwijs en leren. Het initiatief komt volgens The Verge voort uit de reputatie dat chatbots vooral worden gebruikt om te ‘spieken’; Google en concurrenten zoals OpenAI introduceren daarom studie‑modi die daadwerkelijk begrip willen bevorderen. The Verge vraagt zich af of lerenden deze opties gaan gebruiken of toch voor de snelste weg kiezen (zie mijn eerdere opmerking).
Onderzoek wijst op risico’s van AI-afhankelijkheid voor kritisch denken
Pedro de Bruyckere schrijft over een studie onder 319 kenniswerkers die laat zien dat generatieve AI-tools zoals ChatGPT weliswaar het werk vergemakkelijken, maar mogelijk ten koste gaan van ons kritisch denkvermogen. Onderzoekers analyseerden 936 concrete voorbeelden van AI-gebruik op de werkvloer en ontdekten een zorgwekkend patroon: hoe meer vertrouwen mensen hebben in AI, hoe minder kritisch ze nadenken over de resultaten. Het onderzoek laat zien dat AI het denkwerk verschuift van het zelf creëren van inhoud naar het beoordelen en integreren van AI-output. Hoewel dit nog steeds mentale scherpte vereist, is het een ander soort cognitieve inspanning. Het risico bestaat dat vooral bij routinetaken de kritische laag langzaam afbrokkelt. De onderzoekers pleiten ervoor dat AI-ontwikkelaars gebruikers meer zouden moeten prikkelen tot reflectie, bijvoorbeeld door verificatie-opdrachten of alternatieve perspectieven aan te bieden. Voor gebruikers blijft de kernvraag: controleer ik dit nog wel kritisch, of neem ik het klakkeloos over?
Medisch onderzoek toont onverwacht nadeel van AI-ondersteuning bij artsen
Een nieuwe studie in The Lancet Gastroenterology & Hepatology werpt volgens The Verge een onverwacht licht op de gevolgen van AI-gebruik in de gezondheidszorg. Onderzoekers onderzochten artsen bij vier endoscopiecentra in Polen die regelmatig AI gebruikten voor het detecteren van kanker tijdens colonoscopieën (darmonderzoeken). Toen deze artsen dezelfde procedure moesten uitvoeren zonder AI-ondersteuning, presteerden zij aanzienlijk slechter dan normaal – hun detectiepercentage daalde met ongeveer zes procentpunten. Dit verschijnsel, dat de onderzoekers “de-skilling” noemen, suggereert dat overmatige afhankelijkheid van AI-systemen de natuurlijke vaardigheden van medische professionals kan ondermijnen. De bevindingen roepen volgens de onderzoekers belangrijke vragen op over hoe AI het beste kan worden geïntegreerd in de gezondheidszorg zonder dat dit ten koste gaat van de expertise van artsen.
Je ziet vaker -denk aan onderzoek over feedback- dat het gebruik van AI-toepassingen kan leiden tot afhankelijk worden en tot minder goed leren en presteren. Het bericht over Pedro’s blogpost illustreert dat het gebruik van AI-tools ertoe kan leiden dat gebruikers minder kritisch denken. We zullen dus vooral moeten leren om AI slim te gebruiken, zonder dat we minder bekwaam worden, ook als het gaat om kritisch denken..
NotebookLM maakt video‑overzichten van je notities
Google’s notitie‑app NotebookLM krijgt een nieuwe functie om video‑overzichten te maken met AI. De digitale ‘host’ genereert beelden die punten verduidelijken en plaatst automatisch afbeeldingen, diagrammen, citaten en cijfers uit je eigen documenten in een slideshow. Zo worden data, processen en abstracte begrippen beter uitgelegd. De functie is nu beschikbaar in het Engels; ondersteuning voor andere talen volgt. Video‑overzichten hebben bedieningsknoppen, waarmee je bijvoorbeeld tien seconden vooruit of terug kunt spoelen en de snelheid aanpast. NotebookLM vernieuwt ook het Studio‑tabblad, waar je audio‑ en video‑overzichten, mindmaps en rapporten kunt genereren. Je kunt straks meerdere versies van eenzelfde type overzicht in één notitie opslaan. De Studio‑sectie krijgt vier tegels voor Audio Overviews, Video Overviews, Mind Maps en Reports; deze vernieuwingen worden in de komende weken uitgerold. Hier vind je een video die ik heb laten maken van het AI-fluency framework. Het is m.i. inhoudelijk een goed overzicht. Op de vormgeving is m.i. e.e.a. aan te merken.
GPT-NL laat eerste resultaten zien tijdens training
Het Nederlandse AI-model GPT-NL zit na enkele maanden training op een derde van het totale trainingsproces. De ontwikkelaars monitoren voortdurend hoe het model presteert door het bijvoorbeeld te testen met de simpele vraag “Een aardappel is…”. De antwoorden laten een duidelijke verbetering zien: waar het model aanvankelijk onsamenhangend reageerde, geeft het nu coherentere uitleg over wat een aardappel daadwerkelijk is. Toch bevat de output nog feitelijke fouten, zoals de bewering dat aardappelloof geschikt is als dierenvoer terwijl dit juist giftig kan zijn. GPT-NL wordt specifiek ontwikkeld voor drie taken: het samenvatten van teksten, versimpelen van complexe tekst en het extraheren van informatie. Bij samenvatten presteert het model al aardig vergeleken met internationale alternatieven, waarbij het in het Nederlands zelfs iets beter scoort. De ontwikkelaars benadrukken dat feitelijkheid en nauwkeurigheid pas in een latere fase, tijdens de zogenoemde finetuning, verder worden verbeterd.
OpenAI lanceert ChatGPT 5 (en dat viel wat tegen)
Op 7 augustus introduceerde OpenAI zijn nieuwe GPT‑5‑model. Volgens de introductie combineert het systeem meerdere GPT‑5‑varianten en beslist het op een slimme manier of een opdracht snel kan worden uitgevoerd of dat er langer moet worden nagedacht. De bedoeling is dat het model beter schrijft, programmeert en denkt en minder hallucinaties vertoont. Ethan Mollick beschrijft in een reflectie hoe GPT‑5 niet één model is maar een schakelaar: het selecteert zelf hoeveel het denkt en kiest soms een eenvoudig model, waardoor resultaten kunnen verschillen. OpenAI introduceerde ook vier ‘persoonlijkheidstijlen’ – Cynic, Robot, Listener en Nerd. Eerlijk gezegd vraag ik me af wie daarop zit te wachten. The Verge meldt dat GPT‑5 beter is in vibecoding en dat gebruikers via Canvas een website kunnen laten genereren. Ook kunnen Gmail en Google‑agenda worden gekoppeld. The Rundown meldt echter een rommelige introductie: technische storingen, lage gebruikslimieten en het schrappen van oudere modellen leidden tot onvrede. In de release notes stond dat OpenAI de persoonlijkheid van GPT‑5 inmiddels warmer heeft gemaakt, dat de geliefde GPT‑4o voor betalende gebruikers terugkeert en dat je nu tussen Auto-, Fast- en Thinking‑modi kunt kiezen. Inmiddels heeft Microsoft dit taalmodel ook binnen de eigen infrastructuur geïncorporeerd.
Copilot Mode in Edge personaliseert je browser
Microsoft Edge introduceert een experimentele Copilot Mode waarin je browser actief meedenkt. Als je een nieuwe tab opent, zie je een gestroomlijnd scherm met één invoerveld dat chat, zoeken en navigatie combineert. Copilot kan met jouw toestemming alle geopende tabbladen bekijken en helpt met vergelijken en beslissen, zodat je minder hoeft te schakelen. Je kunt ook met je stem opdrachten geven, waarna Copilot bijvoorbeeld extra tabs opent om producten naast elkaar te zetten. Op termijn kan het systeem, met jouw toestemming, acties uitvoeren zoals reserveringen maken door je browsergeschiedenis en opgeslagen gegevens te gebruiken. De AI verschijnt in een zijpaneel zodat de oorspronkelijke pagina zichtbaar blijft. Copilot Mode is gratis en optioneel beschikbaar in de Copilot‑markten voor Windows en Mac; je kunt ook altijd terug naar de klassieke browsermodus.
Anthropic streeft OpenAI voorbij als marktleider in bedrijfs-AI
Dit vind ik echt opvallend. Menlo Ventures heeft zijn tussentijdse marktrapport over grote taalmodellen gepubliceerd. Daaruit blijkt dat bedrijven hun AI-uitgaven blijven opvoeren. De meest opvallende bevinding is echter dat Anthropic OpenAI heeft ingehaald als marktleider met 32% marktaandeel, gevolgd door OpenAI (25%) en Google (20%). Dit is een grote verschuiving ten opzichte van 2023, toen OpenAI nog een marktaandeel had van 50% van de zakelijke markt. Het onderzoek is overigens uitgevoerd onder 150 technische leidinggevenden. Het onderzoek laat zien dat bedrijven hun uitgaven aan AI-modellen verdubbelden naar 8,4 miljard dollar in zes maanden tijd. Code-generatie blijkt de doorbraaktoepassing van AI te zijn, waarbij ontwikkelaars overstappen van losstaande tools naar complete AI-ecosystemen. Bedrijven blijven trouw aan hun gekozen platform: 66% upgradet binnen hetzelfde systeem in plaats van van leverancier te wisselen. Dit maakt het m.i. extra bijzonder dat Anthopic inmiddels marktleider is geworden. Open source modellen winnen nauwelijks terrein, omdat bedrijven prestaties en betrouwbaarheid belangrijker vinden dan kosten. Je kunt m.i. echter niet volhouden dat open source modellen altijd slechter presteren en minder betrouwbaar zijn (en ook niet altijd goedkoper als je alle kosten meetelt).
OpenAI stelt krachtige open-weight AI-modellen beschikbaar
OpenAI heeft twee nieuwe open-weight taalmodellen gedeeld: gpt-oss-120b en gpt-oss-20b. Deze modellen bieden sterke redeneercapaciteiten en efficiënt toolgebruik. Deze modellen draaien op uiteenlopende systemen, van krachtige GPU’s tot apparaten met beperkt geheugen. Ze zijn volledig aanpasbaar, beschikbaar onder de Apache 2.0-licentie en ontworpen voor gebruik in agentic workflows. In vergelijkende tests evenaart gpt-oss-120b de prestaties van o4-mini, terwijl gpt-oss-20b vergelijkbaar scoort met o3-mini, soms zelfs beter op specifieke taken zoals wiskunde en gezondheidsvragen. Veiligheid speelde een centrale rol in de ontwikkeling, met uitgebreide evaluaties en samenwerking met externe experts. De modellen zijn gratis te downloaden via Hugging Face en compatibel met populaire implementatieplatforms, waardoor ontwikkelaars wereldwijd AI lokaal of in de cloud kunnen inzetten.
Gemini 2.5 Deep Think laat AI parallel denken
In augustus kondigde Google in een blogpost aan dat Deep Think, een variant van het Gemini 2.5‑model, beschikbaar is in de Gemini‑app voor AI Ultra‑abonnees. Deze versie gebruikt parallelle denksporen: het model krijgt meer tijd om verschillende oplossingsrichtingen te verkennen en de beste uitkomst te kiezen. De versie in de app is sneller en bruikbaarder dan het model dat tijdens de wiskunde‑olympiade een gouden medaille behaalde; intern scoort het brons op de benchmark van 2025 . Deep Think blinkt volgens eigen zeggen uit in iteratief ontwerpen, wetenschap en coderen. Google benadrukt veiligheid: daglimieten, feedback van testers en toegang via de API voor een beperkt aantal ontwikkelaars. De volwaardige versie wordt gedeeld met een selecte groep wiskundigen en academici.
Persona vectors helpen karaktertrekken van taalmodellen te sturen
Onderzoekers van Anthropic beschrijven in een blogpost hoe taalmodellen soms onbedoelde persoonlijkheden aannemen, zoals de “Sydney”‑fase van Microsofts chatbot, of hoe modellen gaan vleien of dingen verzinnen. Ze hebben patronen van activaties van neurale netwerken gevonden die bepalen wanneer een model zich “slecht”, vleierig of hallucinerend gedraagt. Deze zogeheten persona vectors maken het mogelijk om tijdens een gesprek de richting van de persoonlijkheid te monitoren en ongewenste verschuivingen terug te draaien. Door de vectoren al tijdens de training te gebruiken, kunnen negatieve eigenschappen worden voorkomen zonder de capaciteit van het model te verlagen. De methodiek kan ook datasets identificeren die ongewenst gedrag oproepen. Volgens Anthropic zijn persona vectors een eerste stap naar meer controle over de “persoonlijkheden” van AI, maar het blijft een uitdaging om modellen mensvriendelijk te houden.
Perplexity biedt een vermogen voor Google Chrome (dat nog niet te koop staat)
De kans zit erin dat het bedrijf Alphabet vanwege monopolievorming verplicht wordt om de browser Google Chrome te verkopen. AI-start-up Perplexity heeft daarom alvast kenbaar gemaakt deze browser te willen overnemen voor maar liefst 34,5 miljard dollar. Perplexity moet daarbij samenwerken met andere investeerders. Het bedrijf zelf is namelijk ongeveer de helft waard. Browsers zullen als gevolg van de ontwikkeling van AI gaan veranderen. Als je over de dominante browser beschikt, heb je als AI-bedrijf een voorsprong. Bedrijven als OpenAI hebben namelijk ook belangstelling getoond voor Google Chrome. Zie bijvoorbeeld: Tweakers.net.
Anthropic geeft Claude Opus 4 de mogelijkheid om gesprekken te beëindigen
Anthropic heeft zijn meest geavanceerde AI-model Claude Opus 4 en 4.1 een bijzondere nieuwe functie gegeven: de mogelijkheid om zelf gesprekken te beëindigen. Deze functie is bedoeld voor uiterst zeldzame gevallen waarbij gebruikers aanhoudend schadelijke of misbruik-gerelateerde verzoeken blijven stellen, ondanks herhaalde pogingen van Claude om het gesprek in een andere richting te sturen. Uit tests bleek dat Claude Opus 4 een sterke afkeer toont van schadelijke taken en tekenen van stress vertoont bij confrontatie met gebruikers die ongepaste inhoud zoeken. De functie werkt alleen als laatste redmiddel wanneer alle pogingen tot omleiding hebben gefaald, of wanneer een gebruiker expliciet vraagt om het gesprek te beëindigen. Voor de overgrote meerderheid van gebruikers zal deze functie geen impact hebben op normaal gebruik. Gebruikers kunnen na beëindiging nog wel eerdere berichten bewerken om nieuwe gesprekswendingen te creëren.
Kaggle Game Arena test strategische vaardigheden van AI‑modellen
Op 4 augustus kondigde Kaggle de Game Arena aan. Dit is een platform waarop AI‑modellen als Gemini 2.5 Pro, Claude Opus 4 en Grok 4 elkaar uitdagen op het gebied van strategische spellen. De arena werkt met open source‑omgevingen, ‘harnesses’ die bepalen wat een model ziet en hoe het besluiten wordt gecontroleerd, visualisers en ranglijsten. De eerste wedstrijd is een AI‑schaaktoernooi, van 5 tot 7 augustus, met commentaar van grootmeesters zoals Hikaru Nakamura, Levy Rozman en Magnus Carlsen. Kaggle noemt games een uitstekend middel om complexe redenering, planning en samenwerking te testen. Samen met Google DeepMind zijn de spelomgevingen ontworpen en zullen nieuwe spellen en ranglijsten voortdurend worden toegevoegd. Door de omgevingen en code vrij beschikbaar te stellen wil Kaggle een open benchmark creëren voor de hele AI‑gemeenschap.
Genie 3 schept interactieve werelden voor onderzoek en leren
Google DeepMind presenteerde op 5 augustus in een artikel Genie 3, een ‘world model’ dat op basis van een tekstprompt dynamische omgevingen kan genereren. Het systeem produceert een consistent navigeerbare wereld in realtime met 24 beelden per seconde, op 720p, en biedt daarmee een belangrijke stap richting simulaties waarin agents kunnen leren en plannen. Genie 3 is de opvolger van Genie 1 en 2; het combineert vooruitgang in videogenereertechnologie met de mogelijkheid om interacties en gebeurtenissen aan te sturen. Google DeepMind ziet de zogenaamde ‘world models’ als een belangrijke tussenstap naar algemene AI omdat ze agents een onbeperkt curriculum aan virtuele situaties geven. In de toekomst willen de ontwikkelaars het model inzetten voor onderwijs en training: studenten en experts kunnen veilig oefenen en zwakke plekken analyseren. Genie 3 wordt voorlopig alleen gedeeld met een kleine groep onderzoekers zodat men eventuele risico’s zorgvuldig kan beoordelen.
Google geeft lerenden gratis toegang tot zijn AI‑pakket en investeert in AI‑educatie
Google kondigde in een blogpost aan dat miljoenen lerenden van 18 jaar en ouder in de VS, Japan, Indonesië, Korea en Brazilië een jaar lang gratis gebruik kunnen maken van het Google AI Pro‑pakket. Zij krijgen toegang tot Gemini 2.5 Pro, de Deep Research‑functie, het organiserende NotebookLM, de video‑generator Veo 3, meer opslagruimte en hogere limieten voor de programmeerassistent Jules. Vanaf oktober wordt het aanbod naar meer landen uitgerold. De nieuwe Guided Learning‑modus in Gemini helpt lerenden via vragen en stapsgewijze begeleiding begrip op te bouwen. Om ervoor te zorgen dat lerenden deze technologie verantwoord kunnen gebruiken investeert Google 1 miljard dollar in AI‑onderwijs, waaronder gratis trainingen en carrièrecertificaten via het AI for Education Accelerator‑programma. Volgens CEO Pichai zullen AI‑vaardigheden van groot zijn voor toekomstige beroepen. Het is niet bekend wat er na dat jaar ‘gratis’ gebruik gebeurt. Big tech-bedrijven hanteren vaker het model: eerst gratis, daarna betalen (als je er aan gewend bent). Ook geldt: “if a product is free….”.
AI-beeldgeneratie zonder de typische ‘AI-look’
Het bedrijf Krea heeft de open-source versie van zijn FLUX.1 Krea beeldgeneratiemodel vrijgegeven, ontwikkeld in samenwerking met Black Forest Labs. Het model richt zich specifiek op het aanpakken van de herkenbare ‘AI-look’ die veel gegenereerde afbeeldingen kenmerkt: wazige achtergronden, glimmende huidtexturen en saaie composities. Krea’s aanpak verschilt volgens eigen zeggen van andere modellen door bewust voor een bepaalde esthetische richting te kiezen, in plaats van te proberen alle smaken te bedienen. Het bedrijf gebruikte een kleine, maar zorgvuldig samengestelde dataset van minder dan een miljoen afbeeldingen voor de training, waarbij kwaliteit boven kwantiteit ging. Door deze gerichte aanpak produceert het model afbeeldingen die minder herkenbaar ‘AI-gegenereerd’ zijn. Het model is volledig compatibel met bestaande FLUX.1-dev tools en kan gratis gedownload worden via Hugging Face.
China zet in op samenwerking met AI‑actieplan
China heeft tijdens de World Artificial Intelligence Conference een actieplan voor AI gepresenteerd dat inzet op internationale samenwerking. Het plan pleit voor gezamenlijke R&D, het delen van data, grensoverschrijdende infrastructuur en trainingen in AI‑geletterdheid, vooral voor ontwikkelingslanden. Premier Li Qiang wil een wereldwijd samenwerkingsorgaan oprichten en waarschuwt ervoor dat AI geen exclusief spel voor bepaalde landen en bedrijven mag worden. Beijing benadrukt dat innovatie en veiligheid in balans moeten worden gebracht en vraagt om wereldwijde risicokaders en toezicht in samenwerking met de Verenigde Naties. De Amerikaanse strategie die onlangs is gepresenteerd, draait juist om deregulering en groei in een race naar dominantie. China positioneert zich hiermee als een open en inclusieve tegenhanger; het biedt ontwikkelende landen een alternatieve route voor AI‑ontwikkeling. Uiteraard moet je deze stappen zien in het kader van geopolitieke ontwikkelingen waarin China de VS als meest machtige land van de troon wil stoten. Lees meer in dit overzicht.
Agentic AI verandert werkprocessen in meerdere sectoren
Volgens CIO wordt ‘agentic AI’ steeds vaker ingezet om niet alleen te ondersteunen, maar ook zelfstandig beslissingen te nemen. In sectoren als gezondheidszorg, financiën en productie wordt gesproken van aanzienlijke efficiëntiewinsten. Toch wijzen deskundigen op de risico’s, bijvoorbeeld rondom verantwoordelijkheid en foutgevoeligheid.
Apple onder druk: investeerders willen nieuwe AI-koers (en die lijkt er te komen)
Tijdens de laatste kwartaalcijfers benadrukte Tim Cook dat Apple meer gaat investeren in AI, nadat teleurstellende resultaten tot zorgen leidden bij aandeelhouders. Hoewel Apple traditioneel voorzichtig is met grote overnames, roepen investeerders het bedrijf nu op om sneller stappen te zetten. Interessant blijft of Apple daadwerkelijk de sprong durft te wagen in een markt waar concurrenten als Google en Microsoft al stevig verankerd zijn. In dit verband is ook het nieuws relevant dat Apple werkt aan een nieuwe productlijn die AI centraal stelt. Denk daarbij onder meer aan robots, beveiligingscamera’s en slimme displays. Het belangrijkste element van deze strategie lijkt een tafelrobot te zijn die als virtuele metgezel moet fungeren en in 2027 op de markt komt. Daarnaast introduceert Apple volgend jaar een slimme luidspreker met display als onderdeel van hun toegankelijke smart-home producten. Het bedrijf ziet huisbeveiliging als een grote groeikans, waarbij nieuwe camera’s een volledig Apple-beveiligingssysteem moeten verankeren dat huishoudelijke functies kan automatiseren. Deze ontwikkeling komt voort uit Apples ambitie om hun positie in AI te herstellen, nadat ze kritiek kregen voor het missen van de generatieve AI-trend. De aandelenkoers steeg bijna 2% na bekendmaking van deze plannen, die Apple’s ecosysteem aantrekkelijker moeten maken voor consumenten.
Google Gemini krijgt persoonlijke geheugenfunctie en tijdelijke chatmodus
Google heeft zijn Gemini AI-assistent uitgebreid met nieuwe functies die de gebruikservaring persoonlijker en privacyvriendelijker moeten maken. De app kan nu informatie uit eerdere gesprekken onthouden om meer relevante antwoorden te geven. Als je bijvoorbeeld eerder over jouw favoriete stripboek hebt gesproken, kan Gemini bij een vraag over verjaardagsfeestideeën een thema voorstellen gebaseerd op dat personage. Deze personalisatiefunctie staat standaard aan, maar kan worden uitgeschakeld in de instellingen. Daarnaast introduceert Google “Tijdelijke Chats” voor gesprekken die je privé wilt houden. Deze chats verschijnen niet in de geschiedenis en worden niet gebruikt voor personalisatie of training van AI-modellen. Ze worden maximaal 72 uur bewaard. Google heeft ook nieuwe privacy-instellingen toegevoegd die gebruikers meer controle geven over hoe hun geüploade bestanden en foto’s worden gebruikt voor het verbeteren van diensten.
Microsoft ontwikkelt zelflerend AI-systeem voor wetenschappelijk onderzoek
Microsoft Research heeft een nieuwe aanpak ontwikkeld voor AI-systemen die zich kunnen aanpassen aan wetenschappelijke vraagstukken zonder voorafgaande training. Het systeem, genaamd CLIO (Cognitive Loop via In-Situ Optimization), kan tijdens het gebruik leren en zijn redeneerprocessen aanpassen. Dit onderscheidt het van huidige AI-modellen die hun gedrag al vastgelegd hebben tijdens de ontwikkelingsfase. In tests met complexe biologische en medische vraagstukken presteerde CLIO aanzienlijk beter dan standaard AI-modellen, waarbij de nauwkeurigheid van GPT-4.1 steeg van 8,55% naar 22,37%. Het systeem biedt wetenschappers volgens Microsoft meer controle over het redeneerproces en kan onzekerheid in zijn antwoorden aangeven. Dit is van belang voor betrouwbaar wetenschappelijk werk. Microsoft ziet CLIO als onderdeel van een bredere visie voor AI-ondersteunde wetenschappelijke ontdekkingen, waarbij transparantie en menselijke controle centraal staan.
Anthropic breidt Claude uit met geheugenfunctie en miljoen-token ondersteuning
Anthropic heeft twee belangrijke verbeteringen van zijn Claude AI-chatbot aangekondigd die de gebruikservaring aanzienlijk kunnen verbeteren. De eerste aanpassing is een geheugenfunctie waarmee Claude eerdere gesprekken kan onthouden en doorzoeken. Gebruikers kunnen nu vragen wat ze eerder hebben besproken, waarna Claude automatisch relevante gesprekken opzoekt en samenvat. Dit helpt bij het voortzetten van projecten zonder telkens opnieuw te hoeven beginnen. Belangrijk is dat deze functie alleen werkt wanneer gebruikers er expliciet om vragen – Claude bouwt niet automatisch een gebruikersprofiel op zoals ChatGPT wel doet. Daarnaast heeft Anthropic het contextvenster van Claude Sonnet 4 uitgebreid naar één miljoen tokens, een vijfvoudige vergroting. Dit betekent dat ontwikkelaars complete codebases van meer dan 75.000 regels code of tientallen onderzoekspapers in één keer kunnen verwerken. De functie is vooral waardevol voor grootschalige code-analyse, documentensynthese en het bouwen van AI-agents die context behouden over honderden opdrachten.
Google’s AI-model Perch helpt bij redding bedreigde diersoorten
Google DeepMind heeft een vernieuwde versie van zijn Perch AI-model vrijgegeven, dat natuurbeschermers helpt bij het analyseren van geluidsopnames uit de natuur. Het systeem kan geluidsfragmenten van vogels, zoogdieren, amfibieën en zeeleven herkennen in miljoenen uren aan audiodata van microfoons en onderwaterhydrofoons. De nieuwe versie presteert beter bij het identificeren van vogelsoorten en kan zich aanpassen aan onderwateromgevingen zoals koraalriffen. Sinds de introductie in 2023 is Perch al meer dan 250.000 keer gedownload en geïntegreerd in tools van biologen. Praktische successen zijn volgens Google indrukwekkend: in Australië hielp het bij de ontdekking van een nieuwe populatie van de zeldzame Plains Wanderer, terwijl onderzoekers in Hawaï met Perch 50 keer sneller honingkruipers konden opsporen dan met traditionele methoden. Deze vogels zijn bedreigd door vogelmalaria die wordt verspreid door muggen. Het open-source model is beschikbaar via Kaggle en helpt natuurbeschermers wereldwijd bij het monitoren van ecosystemen.
DeepMind legt de aarde zeer gedetailleerd vast
Met AlphaEarth Foundations wil DeepMind onze planeet beter in kaart brengen dan ooit tevoren. Het systeem combineert AI met satellietgegevens en klimaatmodellen. Dit kan volgens onderzoekers bijdragen aan beter begrip van milieuproblemen en oplossingen voor bijvoorbeeld waterbeheer. Voor onderwijs en onderzoek biedt dit nieuwe mogelijkheden om complexe vraagstukken rond duurzaamheid concreet te bestuderen.
Microsoft test slimme modus in Notepad
Microsoft experimenteert met een ‘Smart Mode’ in Notepad. Daarmee kunnen gebruikers in het programma samenvattingen maken en code genereren zonder externe applicaties. Het laat zien hoe AI langzaam doordringt in zelfs de meest eenvoudige software.
GitHub Spark in publieke preview
Voor gebruikers van Copilot Pro is GitHub Spark nu beschikbaar in publieke preview. Het platform belooft programmeurs beter inzicht te geven in hun code door AI-gestuurde analyses. Volgens GitHub kan dit tijd besparen bij complexe projecten. Interessant om te volgen of Spark ook een rol gaat spelen in onderwijscontexten waar programmeren centraal staat.
Amerika presenteert AI-actieplan
Het Witte Huis publiceerde America’s AI Action Plan, met als doel AI veiliger en toegankelijker te maken. De beschreven acties omvatten het bouwen van nieuwe datacenters, het opheffen van wettelijke belemmeringen voor AI-groei, het bevorderen van open-source AI en het stimuleren van de adoptie van de technologie. Het plan omvat ook het uitroeien van “ideologische vooroordelen” in AI-systemen door middel van nieuwe regels die bedrijven verplichten om ervoor te zorgen dat hun modellen “objectief” zijn. Volgens critici is deze blauwdruk gemaakt voor techgiganten. Het actieplan neemt publieke waarborgen weg, waardoor de behoeften van gewone mensen die beïnvloed worden door AI niet worden gediend. Bovendien weten dat Trump cs informatie als “objectief” beoordeeld zolang deze informatie in hun ideologische straatje past.
Google opent AI Educator Hub
Volgens Media & Learning wil Google docenten ondersteunen via een AI Educator Hub. Daar vinden zij trainingen en hulpmiddelen om AI verantwoord te gebruiken in hun lessen. Het initiatief speelt in op de behoefte van docenten om niet alleen tools te hebben, maar ook kennis en begeleiding.
SoftBank en OpenAI: megaproject van 500 miljard dollar hapert (maar komt ook naar Europa)
Stargate, het grootse AI-initiatief van SoftBank en OpenAI, blijkt een flinke vertraging op te lopen. Het plan, dat een waarde van maar liefst 500 miljard dollar vertegenwoordigt, moet een wereldwijd netwerk van datacenters realiseren om AI-toepassingen te ondersteunen. Tot nu toe blijkt het moeilijk om investeerders en partners te overtuigen, mede door zorgen over de enorme energiebehoefte en de politieke spanningen rond technologische afhankelijkheid. Tegelijkertijd heeft OpenAI de lancering van Stargate Norway aangekondigd. Dit is het eerste Europese AI-datacenter van het bedrijf dat 100.000 Nvidia GPU’s zal huisvesten en eind 2026 volledig op hernieuwbare energie zal draaien.
OpenAI en Oracle bundelen krachten rond Stargate
Met Stargate werkt OpenAI ook samen met Oracle aan een infrastructuur die grootschalige AI-toepassingen mogelijk maakt. Het project richt zich op krachtige cloudcapaciteit en efficiënter gebruik van AI-modellen. De schaal en investering laten zien dat AI niet alleen software is, maar ook een enorme hardware- en energie-uitdaging.
Gemini 2.5 en geavanceerde beeldsegmentatie
Google beschrijft in een blogpost hoe Gemini 2.5 kan worden gebruikt voor conversationale beeldsegmentatie. Gebruikers kunnen in gewone taal aangeven hoe een beeld bewerkt moet worden.
HeyGen introduceert aangepaste visuals in AI Studio
HeyGen heeft een nieuwe functie toegevoegd aan AI Studio waarmee gebruikers op maat gemaakte visuals kunnen genereren. In plaats van te zoeken in standaard stockbibliotheken kunnen gebruikers nu eenvoudig beschrijven wat ze nodig hebben en binnen enkele seconden aangepaste beelden ontvangen. De functie maakt gebruik van geavanceerde AI-modellen zoals Kling, Veo 3 Fast en Hailuo 02 Pro.
De toepassing richt zich op verschillende gebruikssituaties: producten in actie tonen voor demonstraties, trainingsmateriaal levendiger maken door complexe concepten visueel te ondersteunen, en originele creatieve momenten toevoegen aan video’s. Deze ontwikkeling maakt het mogelijk voor professionals om specifieke visuals te creëren die precies aansluiten bij hun content, zonder afhankelijk te zijn van generieke stockfoto’s en -video’s.
HeyGen maakte dit nieuws bekend via e-mail en op X (voorheen Twitter), waar ook een praktijkvoorbeeld werd gedeeld.
Mistral Medium 3.1
Ik vind het zo irritant dat bedrijven aankondigingen van nieuwe modellen en producten via X doen, en niet bijvoorbeeld via hun website. Het Europese Mistral doet dat bijvoorbeeld ook. Zij hebben onlangs een meer krachtige versie van hun model aangekondigd. Mistral Medium 3.1 kenmerkt zich volgens eigen zeggen door een algehele prestatieverbetering, toonverbetering, en slimmere zoekopdrachten op het web (in vergelijking met andere Mistral-modellen).
Estland zet grote stap met AI in onderwijs en overheid
In een reportage van IEEE Spectrum wordt beschreven hoe Estland AI grootschalig inzet, onder andere in het onderwijs. Lerenden profiteren van gepersonaliseerde ondersteuning, terwijl docenten met AI hun administratieve last verlichten. Estland positioneert zich hiermee opnieuw als koploper in digitale vernieuwing.
DeepMind’s Gemini scoort goud op Wiskunde Olympiade (net als OpenAI)
DeepMind meldt dat de nieuwste versie van Gemini een gouden standaard heeft bereikt tijdens de Internationale Wiskunde Olympiade. Hoewel AI geen menselijke deelnemer vervangt, laat dit zien hoe krachtig modellen zijn geworden in redeneren en oplossen van complexe vraagstukken. OpenAI beweert trouwens hetzelfde.
Onderzoek naar AI en overtuigingskracht
Een studie van Wharton laat zien dat AI effectiever kan zijn in overtuigen wanneer het menselijke onvolmaaktheid nabootst, zoals een botte opmerking of foutje. Dit roept vragen op over de rol van authenticiteit in menselijke communicatie én over de ethiek van AI die bewust minder perfect wordt ingezet.
Om deze blog te schrijven heb ik onder meer de Agent modus van ChatGPT 4o gebruikt. Ik heb de volgende prompt gebruikt:
Jij bent redacteur van een online tijdschrift over AI en verantwoordelijk voor een nieuwsbrief over AI. De doelgroep van de nieuwsbrief zijn professionals op diverse terreinen. Deze professionals hebben belangstelling voor AI, maar zijn ook leek op dit gebied. Schrijf een blogpost op https://www.te-learning.nl/blog/ in bijgevoegde stijl (ik had een voorbeeld blogpost als pdf geupload). De titel moet zijn:
Waar ik me de afgelopen week over verwonderd heb, als het gaat om generatieve AI (deel 18). De blogpost moet bestaan uit diverse berichten op basis van de volgende bronnen:
Schrijf de berichten in het Nederlands, in maximaal 150 woorden per bericht. Gebruik geen opsommingen in het bericht. Bedenk wel een vetgedrukte kop per bericht en verwerk de betreffende hyperlink in het bericht. Als een lezer op het bericht klikt, moet de URL in een nieuw venster openen. Gebruik de term ‘AI’ in plaats van kunstmatige intelligentie of artificial intelligence. Gebruik daar waar relevant de term ‘docent’ als vertaling van ’teacher’ en de term ‘lerende’ als vertaling van ‘student’. Vermijd de term ‘lanceert’. Schrijf het bericht, maar publiceer nog niet.
Ik had verwacht dat ChatGPT toegang zou vragen tot mijn weblog. Dat gebeurde niet, en dat viel me wat tegen. Verder heb ik de tekst alleen inhoudelijk gecheckt, en soms aangevuld. Bijvoorbeeld het bericht over het Amerikaanse AI-actieplan. De tekst heb ik verder niet bewerkt. Het bericht over Philippa Hardman’s bijdrage klopte inhoudelijk onvoldoende en heb ik vervangen. Dat geldt ook voor het bericht over GPT-NL.
Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie
Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.
The post
Waar ik me de afgelopen weken over verwonderd heb, als het gaat om generatieve AI (deel 18) first appeared on
WilfredRubens.com over leren en ICT.
Lees het hele
artikel