Een overzicht van blogs geschreven door aanbieders die zich hebben aangesloten bij e-Learning.nl.
Binnen het onderwijs wordt al vele jaren een discussie gevoerd over de vragen ‘Leren lerenden meer van schrijven met de hand of van typen?’ en ‘Moeten we lerenden nog wel met de hand leren schrijven als zij in het dagelijks leven vooral nog typen?’ De werkelijkheid is echter complex.
Dit komt nadrukkelijk naar voren in de bijdrage Do Students Learn More Writing or Typing? waarin onderzoekster Svetlana Pinet aan het woord komt. Recent onderzoek naar de effecten van handschrift versus typen op het leerproces brengt namelijk een genuanceerd beeld naar voren. Pinet benadrukt daarom dat zowel handschrift als typen hun eigen waarde hebben in het leerproces.
Een onderzoek uit 2024 laat zien dat volwassenen die met de hand schreven meer hersenactiviteit vertoonden dan degenen die typten. Deze studie kreeg veel aandacht. Volgens Pinet worden de implicaties van dit onderzoek echter vaak overdreven. Samen met collega Marieke Longcamp publiceerde ze commentaar op deze studie, waarin ze wijst op belangrijke beperkingen: het onderzoek betrof volwassenen en mat niet wat ze daadwerkelijk leerden. Je kunt de bevindingen dus niet zo maar vertalen naar kinderen die leren schrijven. Pinet merkt daarbij op dat hersenmetingen minder directe indicatoren zijn en vatbaar zijn voor interpretatie. Een belangrijke beperking van het onderzoek was dat deelnemers moesten typen met één vinger. Dit is niet representatief voor hoe de meeste mensen typen.
Pinet stelt dat we wel dat weten het handmatig schrijven lerenden helpt bij het leren en herkennen van letters. De motorische handeling is veel preciezer. Dit helpt om nieuwe letters te onthouden. Bij typen druk je op een knop, ongeacht welke letter. De handeling verandert niet. Als je met de hand schrijft, is het schrijven van een ‘A’ heel anders dan het schrijven van een ‘B’. Dat is belangrijk voor maken van een onderscheid.
Pinet pleit ervoor dat handschrift deel blijft uitmaken van het onderwijs. Met de hand schrijven blijft een belangrijke vaardigheid die je hersenen op een specifieke manier vormt. Daarom is het verstandig je te weer te stellen tegen neigingen om het met de hand schrijven uit het onderwijs te verbannen. Tegelijkertijd benadrukt ze het belang van typevaardigheid. Veel landen hebben geen formele typelessen in hun curricula, terwijl dit ook een waardevolle vaardigheid is. Haar advies aan docenten is om de juiste balans te vinden tussen beide vormen van schrijven.
Mijn opmerkingen
Degenen die pleiten voor met de hand schrijven verwijzen vaak naar het onderzoek van Mueller en Oppenheimer dat is beschreven in The Pen Is Mightier Than the Keyboard: Advantages of Longhand Over Laptop Note Taking. De krachtige titel heeft ongetwijfeld bijgedragen aan de populariteit van dit artikel.
Mueller en Oppenheimer’s onderzoek is later gerepliceerd en uitgebreid met andere resultaten:
Based on the present outcomes and other available evidence, concluding which method is superior for improving the functions of note-taking seems premature.
Hoogleraar psychologie Michelle D. Miller heeft dit onderzoek eerder genuanceerd. Er zijn immers veel factoren hierbij in het geding. Bijvoorbeeld: hoe maak je aantekeningen (letterlijk of in eigen woorden), om wat voor taak gaat het (bijvoorbeeld een vreemde taal leren) en wat is de doelgroep (kinderen, studenten, werkende professionals)? Zie ook mijn bijdrage (en de daarop gegeven reacties): Aantekeningen schrijven is dus niet effectiever dan aantekeningen met een laptop maken.
Het lijkt inderdaad verstandig om in beiden te investeren. Je moet geen keuze maken tussen beiden.
Naam (verplicht) Naam Is Verplicht
E-mail (verplicht) E-mail Is Verplicht Ongeldig E-mailadres
Commentaar Is Verplicht
Bericht mij via e-mail over vervolg commentaar