Bloggers

Vlot een idee of een onderwerp over het voetlicht brengen kan heel goed met een kennisclip. Maar de ene kennisclip is de andere niet. Hoe maak je een flitsende kennisclip? Met Helma van den Berg, Nico van der Veen en 55 LOSmakers buigen we ons over deze vraag.

Wat is een kennisclip?

Laten we eerst kort stilstaan bij deze vraag, zodat we hetzelfde beeld hebben. Helma beschrijft een kennisclip als een video waarin je in 3 tot 10 minuten één concept, één vaardigheid of één praktijksituatie uitlegt. Denk aan een clip over het skelet, maken van een nulmeting of het voeren van een ontwikkelgesprek. En kort is belangrijk: kortere video’s houden lerenden beter betrokken dan langdurende video’s.

Welke soorten kennisclips zijn er?

Op een Padlet (zie hieronder) hebben we kennisclips verzameld. Deze verzameling laat al zien dat er allerlei soorten kennisclips zijn. Helma heeft een overzicht gemaakt met 6 soorten. Denk aan een kennisclip met powerpoint: slides en jouw verhaal erbij ingesproken. Of je maakt een, wat wij wel noemen, ‘on the fly’ filmpje: ter plekke met je smartphone een vlot filmpje. Je kent vast ook wel animatiefilmpjes of een whiteboard-animatie: een ‘handgeschreven’ kennisclip.

Wanneer gebruik je welke clip?

Hoe kies je? Er zijn allerlei factoren die hier invloed op hebben. Wil je een laagdrempelig filmpje omdat je bijvoorbeeld de kijker wil uitnodigen om te reageren of om zelf ook filmpjes te maken? Dan zou ik kiezen voor een screencast of filmpje met je smartphone. Een LOSmaker vertelde dat zij een doelgroep heeft die zelf veel met beeld en video werkt en daarvoor is het belangrijk dat de kennisclips echt een professionele uitstraling hebben. Een vlot gemaakte schermopname zou als niet geloofwaardig over kunnen komen.

Helma heeft de 5 moments of need erbij gepakt en komt daarmee op een volgende handreiking:

Het doel en je doelgroep helder voor ogen hebben is dus heel belangrijk. Met de 5 moments of need als bril, bekijken we in kleien groepen een kennisclip. Bij welke ‘need’ vinden we de kennisclip passen? Wat is het doel en voor welke doelgroep is de clip aantrekkelijk? Een paar opbrengsten:

• Als je een heel grote doelgroep hebt kun je overwegen om meerdere filmpjes te maken. Dan zit er waarschijnlijk weer een verscheidenheid in de doelgroep die vraagt om accentverschillen in de clips: een ander voorbeeld, een andere sfeer, nadruk op een ander vraagstuk.
• Gebruik je een kennisclips voor push of pull? Push staat dan voor het uitleggen van een concept of laten zien van een handeling. Bij pull heb je tot doel om de kijker aan te zetten tot actief leren. Het is natuurlijk niet zo zwart-wit 😏, maar een beetje richting kiezen is waardevol.
• En veel LOSmakers blijken wel fan van actief leren, want velen waren het er over eens dat je naast de kennisclip ook andere leervormen nodig hebt om je leerdoel te bereiken. Dus heb je een video gemaakt waarin je laat zien hoe je een brainstormsessie begeleidt, dan kun je daarnaast een linkje aanreiken naar brainstormwerkvormen en een opdracht geven om met een werkvorm te experimenteren in de volgende vergadering. De kracht van deze combinatie wordt overigens onderschreven door onderzoek: “De combinatie van korte video’s en activerende werkvormen kunnen leiden tot rijke, boeiende leerervaringen waardoor lerenden goede leerresultaten behalen.”

Hoe maak je een super aantrekkelijke kennisclip?

Oke, we hebben doel en doelgroep goed in beeld en hebben een idee bij het soort kennisclip. Nico van der Veen deelt zijn ervaringen met het maken van kennisclips, verwoord in drie grote valkuilen.

Leuk uitstapje… in MOOCs worden veel video’s en kennisclips gebruikt. Nico heeft de MOOC ‘The Science of Beer” mee-ontwikkeld, en deze was bijna uitgeroepen tot beste MOOC van 2019.

Over naar de drie grootste valkuilen.

​Valkuil 1: teveel uitweiden. We vinden snel veel belangrijk. Zeker inhoudsdeskundigen kunnen soms moeilijk focus houden (wat hier wel kan helpen is eerst het hele verhaal laten vertellen en dan in een tweede ronde de kennisclip opnemen). Tips om dit ’teveel uitweiden’ te voorkomen: gebruik het doel als kader. Maak gebruik van een script. En vertel de kern van de boodschap aan het begin van de clip.

​

Valkuil 2: niet aansluiten bij de kijker. Waar is de kijker naar op zoek? Welke voorkennis heeft je doelgroep? Wat trekt hun aandacht? De kunst is om betrokkenheid te creëren.  Denk hierbij aan het gebruik van omgangstaal (dus geen woord als ‘echter’ in de tekst opnemen), een vraag stellen die de kijker aan het denken zet, de kijker aankijken en een rustige, informele achtergrond gebruiken die de aandacht niet afleidt.

Valkuil 3: er gebeurt teveel. Nico’s waarschuwing: maak er geen kermisattractie van! Voorkom bijvoorbeeld dat je informatie op dubbele manieren aanreikt (het overbodigheidsprincipe). Als je samen met een beeld zowel gesproken als geschreven woorden gebruikt, dan kan dit overweldigend zijn voor de kijker. Een korte omschrijving of definitie kan wel goed werken naast jouw uitleg. Zorg er dan voor dat de tekst een aanvulling is op het verhaal.

Wat zegt onderzoek?

Er is best veel onderzoek gedaan naar video en leren. Hier een paar tips uit onderzoek die je wellicht leuk vindt om mee te nemen bij het inzetten van kennisclips…

• Video’s zijn effectiever voor het aanleren van vaardigheden dan voor het overbrengen van kennis (uit onderzoek universitair onderwijs). En als je video gebruikt naast bestaande lessen is het leereffect nog sterker.
• Krijg jij wel eens de vraag om een video te voorzien van ondertiteling? Denk daar goed over na. Onderzoek bevestigt het nadeel van ondertitelde video’s voor diepgaande leerresultaten. Misschien kun je ondertiteling zo toevoegen dat de kijker het aan/uit kan zetten? Met het oog op inclusiviteit is het juist waardevol.
• Als mensen samen video’s bekijken dan blijkt dat een zeer effectieve instructiestrategie. Het aanbieden van video als aanvulling op andere instructie (tekstmateriaal, college, etc.) is sowieso effectief.
• Ook leuk: uit dit onderzoek blijkt dat whiteboard filmpjes effectiever zijn om de kijker de inhoud te laten onthouden, dan een video met een ‘Talking head’. Hoe dat komt? Omdat je  een auditieve, visuele en tactiele ervaring aan kijkers aanreikt, waardoor ze volledig betrokken raken bij de gepresenteerde inhoud.
• Twijfel je bij het maken van een screencast of je zelf in beeld wil komen? Het bevorderd een gevoel van verbondenheid.
• En we spraken in de meetup over versnelt afspelen van een video. Doe jij dat wel eens? Ook hier is onderzoek naar gedaan. Als je de video in dubbele snelheid afspeelt én dan twee keer bekijkt, dan leer je daar meer van. Als je dan ook nog een pauze inlast tussen de eerste en tweede keer kijken, dan is het leerrendement nog wat hoger.

Er zijn ook verschillende onderzoeken die kijken naar video en actief leren. Korte pauzemomenten inbouwen, de kijker een leertaak geven tijdens de kennisclip, een vraag laten beantwoorden in een forum. Het blijkt echt van waarde als je wil dat de kijker iets leert van de clip. Wil je hier meer over weten? Dan hebben we nog een masterclass voor je in petto en wel op 19 april over ‘interactieve video maken’.