Columns

Van de Redactie | 14-01-2007 | | (1) reacties

E-learning 3.0?

Bij de start van elk kalenderjaar word je vaak overdonderd met terugblikken en verwachtingen voor de toekomst. Deze column is daarop geen uitzondering. Ik wil alleen wat verder vooruit kijken dan het jaar 2007. Hoe gaat e-learning zich op de langere termijn ontwikkelen?

Sinds ongeveer anderhalf jaar lees je in (online) publicaties over e-learning 2.0 (bijna 92 duizend hits bij Google). Hiermee wordt gedoeld op vormen van e-learning waarbij de lerende meer zeggenschap heeft over het eigen leerproces. Dit wordt mogelijk gemaakt dankzij social software. Dit is software die het ontstaan en onderhouden van sociale structuren in online gemeenschappen faciliteert. Bekende voorbeelden zijn weblogs en podcasts. Deze toepassingen bestaan al langer en zijn op dit moment zeer populair. Opleiders onderzoeken hoe social software ten behoeve van leerprocessen kan worden ingezet en experimenteren er mee. Tools zoals weblogs zijn dan eigendom van de lerende, en de lerende gebruikt deze tools onder meer voor reflectie en interactie. En het werkt in veel gevallen ook nog eens, zo blijkt uit de eerste praktijkervaringen. 

Volgens mij wordt op dit moment nog steeds vooral gepraat en geschreven over e-learning 2.0. Social software wordt nog steeds op bescheiden schaal ingezet ten behoeve van leren in organisaties. Desalniettemin kondigt zich al weer een nieuwe ontwikkeling aan: e-learning 3.0 (op 14 januari 2007 slechts 168 hits bij Google).

Bij e-learning 3.0 gaan we vooral aan de slag met virtuele werelden. Collega columnist Erik Huisman heeft in zijn meest recente column bijvoorbeeld over sensomotorische e-trainingen geschreven. Ik zie als voorbeeld van deze ontwikkeling de driedimensionele wereld Second Life. Je ziet op dit moment onderwijsorganisaties als Harvard en e-learningbedrijf Thomson Netg experimenteren binnen Second Life (dat sinds kort open source software is). Laatst genoemde organisatie -inmiddels overgenomen door Skillsoft- heeft in Second Life een leeromgeving gecreëerd waarin je naast traditionele cursussen, ook op een meer informele manier kunt leren door bijvoorbeeld podcasts te beluisteren.

Figuur: Wilfred Rubens als Fred Halleck in virtueel Amsterdam

"Ja maar wacht eens!", hoor ik u denken, "Eind jaren negentig hadden we toch al Active Worlds als 3D leeromgeving". Inderdaad: die omgeving is door de markt niet echt geaccepteerd. Waarom kan dat nu wel gebeuren?

Ik heb hiervoor een aantal redenen. In de eerste plaats waren de hardware en netwerken destijds nauwelijks toegerust op dergelijke 'zware' toepassingen. Inmiddels is dat wel het geval. Op de tweede plaats hebben deze toepassingen veel last gehad van de 'Internet dip'. Die inzinking zijn we inmiddels te boven. Toch? Op de derde plaats heeft Second Life inmiddels  -wat Malcolm Gladwell noemt- "the tipping point" bereikt: een soort omslagpunt waarop een verschijnsel een 'sociale epidemie' wordt. Illustratief hiervoor is bijvoorbeeld dat traditionele media zoals kranten over Second Life schrijven en dat bedrijven als de ABN AMRO de mogelijkheden van Second Life verkennen.

Net zoals een jaar of tien geleden het geval was met het World Wide Web, en nu met social software, zullen ook opleiders binnen afzienbare tijd op grote schaal de mogelijkheden van online 3D werelden onderzoeken en toepassen. Niet in 2007 en wellicht ook niet in 2008. Maar ik verwed er mijn PDA om dat rond 2010 elektronische leeromgevingen vooral driedimensionele virtuele leeromgevingen zijn. Want ondanks dat wij opleiders met ICT-affiniteit sterk de nadruk leggen op didactiek, laten we ons maar wat graag insprireren door de mogelijkheden van nieuwe technologie.

Wilfred Rubens is werkzaam als beleidsmedewerker van het College van Bestuur van Gilde Opleidingen en hoofdredacteur van e-learning.nl.
In Second Life heet hij Fred Halleck.