Vormen van synchroon, live, online leren
Ik realiseerde mij vanochtend dat ik vaak over synchroon online leren heb geblogd, maar nog nooit over de verschillende vormen van synchroon online leren. Dat wil ik in deze bijdrage doen.
Ik ben op dit moment bezig met de voorbereiding van een webinar over webinars. Daarbij passeren verschillende begrippen rond synchroon online leren de revue, die ik hier kort wil toelichten. Ik baseer me hierbij onder meer op de heldere bijdrage Live Online Learning: What Are The Differences Between A Webinar And A Virtual Classroom? van Jo Cook.
Synchroon online leren
Online leren vindt heel vaak tijd- en plaatsonafhankelijk plaats. Je kunt echter ook met een groep mensen op hetzelfde tijdstip, dus live, online leren. Je bevindt je dan op verschillende plekken, maar je leert wel op hetzelfde tijdstip via internettechnologie. Er zijn verschillende vormen van synchroon online leren (zie hieronder).
Weblecture
Een weblecture wordt ook vaak in dit verband genoemd. Dat is echter niet terecht. Bij een weblecture gaat het om een video-opname van een lezing of college. Er is geen sprake van een live sessie.
Videoconference
Met behulp van online video en audio kunnen groepen mensen met elkaar live interacteren terwijl zij zich op verschillende locaties bevinden. Meestal gaat het daarbij om een groep personen die converseert met een andere groep personen. Er is echter geen sprake van een docent die instructie geeft. Deze toepassing wordt gebruikt voor overleg op afstand, maar bijvoorbeeld ook bij samenwerkend leren. De deelnemers kunnen elkaar vaak ook via de betreffende applicatie documenten toesturen of het beeldscherm met elkaar delen.
Online overleg
Hierbij gaat het om individuen die met elkaar live, online, kunnen overleggen. Dankzij chat, maar meestal ook via audio en video. Bij videoconferencing zijn het groepen die met elkaar interacteren. Bij online overleg gaat het dus om individuen die met elkaar converseren. Er is ook nu geen sprake van een docent die instructie geeft. Hooguit geeft een docent nader toelichting aan een lerende die een instructie niet heeft begrepen. Online overleg heeft dan de vorm van een één-op-één coachingsgesprek op afstand, een online voortgangsgesprek met een lerende, een stagebegeleider en een praktijkopleider van een bedrijf, of via een online overleg tussen lerenden over een bepaalde opdracht.
Online masterclass
Masterclasses zijn losstaande lessen over een afgebakend onderwerp die door een expert worden verzorgd. Deze masterclasses kunnen ook online worden verzorgd. Het format en de mate van interactie kan variëren. Zo ben ik betrokken geweest bij online masterclasses van de Open Universiteit die een doorlooptijd hadden van een week. Daarbij moesten deelnemers zich asynchroon voorbereiden, deelnemen aan een online live sessie, weer asynchroon online leren, waarna een tweede online live sessie en een evaluatie de masterclass afsloten. Je hebt echter ook online masterclasses van bijvoorbeeld een uur, di vooral bestaat uit een college door een expert. Online masterclasses kunnen ook de vorm hebben van een webinar of virtual classroom sessie.
Webinar
De term ‘webinar’ komt van ‘web’ en ‘seminar’. Bij een webinar geeft een docent/opleider een instructie of uitleg (via een presentatie of online demonstratie door het beeldscherm te delen). De spreker licht bijvoorbeeld toe wat de eigenschappen van een nieuw product zijn, laat zien hoe een nieuwe applicatie werkt, of bespreekt een bepaald concept of theorie. Verder kunnen er vragen worden gesteld (via audio of chat) en kunnen peilingen worden gehouden. Webinars kennen veelal grote groepen deelnemers. Volgens Jo Cook worden webinars ook voor marketingdoeleinden gebruikt. Dan kunnen honderden mensen deelnemen.
Virtual classroom
Jo Cook schrijft dat een de term ‘virtual classroom’ suggereert dat een klaslokaal wordt gesimuleerd. Daarin communiceren lerenden ook met anderen en kunnen zij leerstof bekijken. Bij een virtual classroom kan een docent/opleider daarom ook instructie of uitleg geven. Er is echter vooral sprake van veel interactie door deelnemers. Deelnemers bespreken onderwerpen in subgroepen, maken bijvoorbeeld samen presentaties of mindmaps, verzorgen presentaties, enzovoorts. De docent staat dus veel minder ‘centraal’. In vergelijking met een webinar is het aantal deelnemers veel beperkter (10-30 personen).
Visueel ziet dit er m.i. als volgt uit:
In feite is er sprake van een glijdende schaal tussen webinars en virtual classes. Cook stelt dat het aantal deelnemers sterk van invloed is op
what you can do with people, which impacts how you can facilitate, what you can deliver and how much you can adapt to the needs of the people you are with.
Bij grote aantallen gebruikers kun je onmogelijk het grootse deel van de gebruikers aan het woord laten. Het is dan ook onmogelijk om aandacht te geven aan elke bijdrage die deelnemers via de chat geven. Bij een grote groep deelnemers is het aan te raden dat je werkt met een aparte moderator die zich focust op de chat. Ook kun je moeilijk honderd deelnemers laten werken met een whiteboard.
Jo Cook gaat in haar bijdrage ook in op de ideale lengte van een sessie. Die ideale lengte bestaat dus niet. Deze is afhankelijk van het onderwerp, de doelgroep en wat je met de sessie beoogt. Mijn ervaring is wel dat deelnemers sneller zijn afgeleid als een sessie langer duurt ben er sprake is van weinig interactie en afwisseling (nog sneller dan bij face-to-face sessies).
Technologie
Je kunt verschillende applicaties gebruiken voor synchroon online leren. Deze applicaties verschillen onderling vaak zeer wat betreft functionaliteit, en ook prijs. De meeste applicaties, die voor synchroon online leren worden gebruikt, zijn minder geschikt voor het faciliteren van virtual classrooms. Onder meer omdat zij maar beperkte functionaliteiten hebben voor interactie. Er zijn ook applicaties die meer geschikt zijn voor online overleg, dan voor een webinar.
Zie ook:
Lees het hele
artikel