Tools: van brainstorm tot mindmap
Even brainstormen. Hoe vaak pak jij deze werkvorm uit de kast? Post-its erbij, viltstiften, groot vel papier. Het kan een heel effectieve vorm zijn om een collectief proces te stimuleren. Naast deze fysieke vorm zijn er echter ook allerlei tools en apps om een brainstorm online te ondersteunen. Dat kan krachtig zijn voor een brainstorm over een langere tijdsperiode, of wanneer men vanaf verschillende geografische plekken deelneemt. Sommige online tools bieden echt een nieuwe dimensie doordat de ideeën ook video’s, foto’s en URL’s kunnen zijn.
Verschillende typen brainstorm tools op een rij
Ik zie brainstormen als een creatieve techniek om snel veel nieuwe ideeën over een bepaald onderwerp of vraagstuk te genereren. Met als belangrijk kenmerk dat het waardeoordeel over de ingebrachte ideeën wordt uitgesteld tot alle ideeën zijn verzameld. Brainstormen is meer dan ‘zomaar wat dingen samen bedenken’: als je de techniek goed toepast zorgt het voor een creatieve omgang met je gedachten.
Er is een grote verscheidenheid aan tools te vinden die de mogelijkheid bieden om online te brainstormen. Mijn favoriete vier tools:
Padlet
Deze tool gebruik ik vaak vanwege zijn gebruiksvriendelijkheid en prettige uitstraling. Padlet is een virtuele muur waar je met meerdere mensen op kunt werken. Gebruik is gratis en inloggen is niet nodig, je kan direct aan de slag. Het werk wordt automatisch bewaard en je kunt het ook nog downloaden.
Padlet leent zich goed voor een brainstorm in tekst en beeld. Uploaden van beelden gaat vlot. Clusteren van de opbrengst kun je meenemen in de online opdracht die je de groep geeft, maar je kunt ook besluiten om het clusteren juist samen te doen (online of in een fysieke setting).
Groupzap
Deze tool maakt ook gebruik van kaartjes op de virtuele muur. Het heeft een los karakter wat mij uitnodigt tot brainstormen. Kleurgebruik is belangrijk, er zijn verschillende soorten kaartjes (klein, groot, overlappend) en je kunt afbeeldingen uploaden. Daarnaast is er een reeks icoontjes beschikbaar om als een soort ‘stem’ te gebruiken: wat vind je van een idee? Pijlen en lijnen gebruik je voor het duiden van clusters en onderlinge verbindingen.
Stormboard
Deze tool werkt ook met kaartjes die de look & feel van een post-it hebben. Kaartjes hebben een eigen kleur en zijn te vullen met tekst, een afbeelding, een video of een tekening. Je kunt kaartjes onderling met elkaar verbinden door pijlen en je hebt de mogelijkheid om stemmen uit te brengen op ideeën. Geef bijvoorbeeld elke deelnemer aan de brainstorm tien stemmen om uit te delen en bespreek de opbrengst. Ook hebben deelnemers de mogelijkheid om een reactie te geven op een kaartje. Stormboard bezit tevens een chatroom waarin je met elkaar kunt uitwisselen als je op hetzelfde moment in de online omgeving aan het werk bent.
Thinglink
Een leuke tool om te bekijken is Thinglink. Hiermee kun je een afbeelding verrijken met video, audio, tekst en andere afbeeldingen. Je voegt informatie toe middels kleine symbolen op de afbeelding. Als iemand daar dan met zijn muis overheen gaat verschijnt de aanvullende informatie die bij het symbool hoort. Hier vind je een voorbeeld van een interactief ganzenbord: http://www.thinglink.com/scene/311559031955128322#tlsite
Hoe werkt een brainstorm online?
Hoe pas je deze tools toe in een online omgeving? Wat kun je van deelnemers vragen en verwachten?
- De meest eenvoudige manier voor online brainstormen is dat je de groep een heel helder vertrekpunt meegeeft voor de brainstorm (een vraag of een term) en ze uitnodigt om online, op een voor hen geschikt tijdstip, hun associaties te geven. Ter voorbereiding heb je de virtuele muur gemaakt en ook daar het beginpunt helder weergegeven. Je kunt overwegen om het online werken in twee stappen op te delen: (1) de komende drie dagen gaan we brainstormen en (2) vervolgens heeft de groep twee dagen tijd om te stemmen of te clusteren, waardoor je het proces wat sterker begeleidt.
- Een andere mogelijkheid is om een brainstorm te doen op een moment dat de hele groep online is. Dan gebruik je een brainstormtool naast een Skype-achtige verbinding, zodat je elkaar ook hoort. De virtuele muur is dan de gezamenlijke werkplaats.
- En wat ook heel effectief kan werken is om een brainstormtool te gebruiken tijdens een gezamenlijke bijeenkomst. In plaats van gele post-its te plakken op een flipovervel, heeft iedereen een tablet of laptop voor zich. Aan het werk!
De belangrijkste tip om online brainstormen te laten werken is de verschillende brainstormstappen goed te doordenken: wat vraag je deelnemers online te doen, welke input neem je mee naar de fysieke bijeenkomst en welke brainstormstappen onderneem je dan nog met elkaar. En neem daarbij de technische mogelijkheden van de tool goed in acht. Bij de ene tool kun je deelnemers laten stemmen, bij de andere tool kun je middels lijnen onderlinge verbindingen aangeven.
Dit artikel is ook verschenen in het tijdschrift Opleiding & Ontwikkeling, nr. 1 2015.
Het bericht Tools: van brainstorm tot mindmap verscheen eerst op Ennuonline.
Lees het hele
artikel