Wanneer leren we studenten effectief gebruik te maken van laptops voor leren?
Diepe zucht. Het afgelopen weekend was het weer zo ver. Een discussie over het gebruik van laptops tijdens de les. Een weinig zinvolle discussie als onderwijsinstellingen niet verder komen dan een verbod.
Foto: StartupStockPhotos, Pixabay
Hoogleraar Nederlandse Letterkunde Yra van Dijk van de Universiteit Leiden verbiedt laptops tijdens colleges. Van Dijk heeft een aantal redenen om laptops tijdens hoorcolleges te verbieden:
- Zij heeft de indruk tegen zombies aan te praten.
- Zij vindt dat we te zeer achter technologische ontwikkelingen aanlopen, die te veel invloed krijgen op ons leven.
- Zij stelt dat ICT afleidend werkt, en ten koste gaat van de concentratie.
- Zij wijst op de geringere effectiviteit van het maken van aantekeningen op een laptop, in vergelijking met het maken van aantekeningen op papier.
Aan de andere kant geeft een student in universiteitsblad Mare aan papieren aantekeningen kwijt te raken. Een studente met gehoorproblemen beschouwt de laptop als een noodzakelijk middel om onderwijs te kunnen volgen. De woordvoerder van de Universiteit van Tilburg meent dat een dergelijk verbod niet meer bij de leefwereld van studenten past. En bij geneeskunde-practica hebben studenten zelfs laptops nodig. Maar goed: dat zijn ook andere onderwijsvormen.
In een recente bijdrage in The Daily Texan wijst Giselle Suazo bovendien op de eigen verantwoordelijkheid van studenten. Universiteiten verschillen immers van het voortgezet onderwijs: studenten zijn volwassen en zijn zelf verantwoordelijk voor de keuze om wel of niet op te letten. In deze bijdrage wordt ook gesteld dat je door naar een niet relevante site te browsen andere studenten ook niet stoort. Iets wat in het universiteitsblad Mare echter wordt ontkend. Tegelijkertijd zijn studenten volgens Suazo ook verantwoordelijk voor de gevolgen. Hetgeen overigens maar ten dele het geval is als je discussies over rendementen in acht neemt.
Suazo wijst in haar bijdrage ook op de vaak ineffectiviteit van hoorcolleges:
If instructors want the upper hand in this technology debacle, they should ditch the antiquated lecture model and make their classes more interactive.
Dit argument vind je in de populaire Nederlandse artikelen niet terug. Helaas wijst zij daarbij ook op het feit dat lerenden in meerderheid ‘visuele lerenden’ zouden zijn, waardoor je vooral interactieve diashows zou moeten gebruiken. Dit argument is echter gebaseerd op de mythe van leerstijlen. Wat geen onzin is, is het belang van een goed gebruik van multimedia, en het belang van actief leren (zie de metastudie van Freeman cs hier over).
Hoorcolleges waarbij de docent voornamelijk zendt, zijn niet inderdaad effectief. Maar komen die nog vaak voor? Ik ga er bijvoorbeeld van uit dat Yra van Dijk studenten weet te ‘engagen’ met verhalen, illustraties en interacties waar studenten niet alleen actief mee zijn, maar die hen ook helpen de leerstof te verwerken.
Je ziet in deze discussie de laatste jaren helaas altijd dezelfde argumenten terug keren. En wat mij betreft hebben beide ‘kampen’ een punt (of beter: meerdere punten). Ik ben voor interactief leren (eventueel interactieve colleges), en een selectief gebruik van laptops of tablets tijdens bijeenkomsten kan prima werken. Tegelijkertijd ben ik ook beducht voor afleiding, en realiseer ik me dat het maken van online aantekeningen vaak minder effectief is.
Wat me echter opvalt, is dat bijna niemand een las breekt voor aandacht voor digitale studievaardigheden. In het artikel in Mare stelt universitair docent anatomie en embryologie Beerend Hierck dat “iedereen moet leren omgaan” met technologie.
Daar ben ik het dus hartgrondig mee eens. Ik vrees echter dat we jongeren onvoldoende bewustmaken van de mythe van multitasking, het belang van focus en concentratie voor leren en het effectief gebruiken van ICT voor leren. Wat mij betreft gaat ‘Bildung’ hier ook over. Maar in hoeverre is hier expliciet ruimte voor binnen curricula?
Een verbod leidt m.i. daarentegen niet tot positief gedrag en tot ‘leren’.
Lees het hele
artikel