Bloggers

Wanneer asynchroon online leren, synchroon online leren en face-to-face leren?

Bij het maken van een ontwerp voor onderwijs of opleiden heb je de keuze tussen asynchroon online leren (op afstand of op locatie), synchroon online leren, face-to-face leren en werkplek leren. Bij het maken van een keuze moet je daarbij vooral vanuit pedagogisch-didactisch perspectief kijken naar mogelijkheden en beperkingen van deze verschillende vormen.

In deze bijdrage wil ik stil staan bij de mogelijkheden en beperkingen van asynchroon online leren, synchroon online leren en face-to-face leren. Ik kies daarbij het perspectief van de docent.

Asynchroon online leren

Asynchroon online leren is tijd- en plaatsonafhankelijk leren, al laten onderwijsinstellingen lerenden ook weleens bewust op school online leren (waarover zo meteen meer).

Lerenden maken meestal gebruik van een digitale leeromgeving waar zij leermaterialen vinden, zoals video’s, geluidsbestanden en instructieteksten. Daarnaast kunnen zij bijvoorbeeld opdrachten maken, quizzen en oefentoetsen. Zij leren individueel, maar kunnen ook samen met anderen online interacteren en samenwerken. Daarbij worden vaak discussiefora gebruikt of functionaliteiten voor het geven van peer feedback. Ook is het mogelijk dat adaptieve technologie wordt gebruikt, waarbij lerenden instructies en opdrachten krijgen, op basis van resultaten van eerdere opdrachten.

Mogelijkheden asynchroon online leren

Asynchroon online leren is zeer ‘schaalbaar’. Je kunt er veel meer lerenden mee bereiken, dan met face-to-face onderwijs het geval is. Als docenten lerenden begeleiden -en dat is meestal wel noodzakelijk- dan zijn er echter ook grenzen aan de schaalbaarheid.

Asynchroon online leren is zeer flexibel. Lerenden kunnen leerstof naar behoefte bestuderen en er kan rekening gehouden worden met verschillende niveaus van lerenden. Omdat lerenden in eigen tijd en tempo kunnen leren, is er ruimte voor verbreding en verdieping. Dankzij asynchroon online leren kan sprake zijn van het meer verdiepend verwerken van leerstof.

Onderzoek laat ook zien dat het gebruik van online video tot betere resultaten kan leiden dan het bijwonen van een face-to-face instructie omdat lerenden video’s in eigen tempo en naar behoefte kunnen bekijken, en zo meer controle hebben over hun cognitieve belasting (Noetel cs, 2021). Volgens dit onderzoek blijken video’s effectiever te zijn voor het aanleren van vaardigheden en het kunnen uitvoeren van procedures, dan voor het overdragen van kennis.

Verder kunnen lerenden langer nadenken, voordat zij bijvoorbeeld reageren op een stelling. De kwaliteit van bijdragen is daardoor vaak beter dan tijdens live interacties.

Daarnaast heb je als docent ook veel mogelijkheden om te checken of lerenden de inhoud hebben begrepen, en ben je in staat om te monitoren of lerenden leren. Op basis van die informatie kun je weer interventies plegen. Je kunt feedback eveneens automatiseren en meteen verstrekken, bijvoorbeeld nadat lerenden een opdrachtuitwerking hebben ingeleverd.

Beperkingen asynchroon online leren

Asynchroon online leren heeft ook beperkingen.
Onderwijs bestaat niet altijd uit uitgebreidere instructie met verwerking. Het kan bijvoorbeeld ook een dynamisch proces zijn van korte instructie-dialoog-instructie-dialoog. Een dergelijk proces is lastig ‘’te vangen’ in, bijvoorbeeld, een video.

Als je als lerende vragen hebt, dan kun je die ook niet onmiddellijk stellen en beantwoord krijgen. Dit kan leiden tot vertraging. Verder kunnen onduidelijke formuleringen in instructies of opdrachten snel leiden tot verwarring. Als docent moet je daarom zorgvuldig zijn in het formuleren van instructies bij taken die lerenden moeten uitvoeren.

Asynchroon online leren kan ook leiden tot een gevoel van geïsoleerd zijn. Je ziet en spreekt andere lerenden en de docent niet of nauwelijks. Ook doet asynchroon online leren een groot beroep op het vermogen om je eigen leren te reguleren. Je moet als lerende expliciet plannen wanneer je welke leeractiviteiten gaat uitvoeren en je moet in staat zijn je aan die planningen te houden.  Leertechnologie, zoals een online kalender, en notificaties, kunnen je daarbij hooguit ondersteunen.

Daarnaast kan technologie ook afleidend werken. Instagram en WhatsApp zijn maar twee klikken weg van de digitale leeromgeving. Deze sociale media zijn er juist op gebrand om gebruikers af te leiden. Terwijl focus juist belangrijk is voor effectief leren.

Het vinden of ontwikkelen van content voor asynchroon online leren is ook relatief een arbeidsintensief proces. Je moet als docent je didactische aanpak veel meer expliciet maken, en structuur en begeleiding meer inbouwen in de leerinhoud. Het opnemen van video’s vraagt ook om de nodige voorbereiding.

Docenten hebben vaak betrekkelijk weinig tijd voor het ontwikkelen en voorbereiden van hun onderwijs. Daar komt bij dat binnen verschillende onderwijstypen in Nederland een bepaalde minimale hoeveelheid contacttijd verplicht is. Asynchroon online leren vindt dan plaats naast dit contactonderwijs. Dat betekent dat deze bijeenkomsten ook moeten worden voorbereid en anders worden ingevuld dan bij volledig face-to-face onderwijs.

Tenslotte is het niet of minder goed mogelijk om bepaalde sociale en psychomotorische vaardigheden en beroepshandelingen asynchroon online te ontwikkelen, ook al is best veel mogelijk met behulp van serious gaming. Je kunt binnen een virtual reality omgeving bijvoorbeeld met behulp van controllers een machine assembleren. Die handelingen verschillen echter sterk van het met de hand assembleren van een machine.

Asynchroon online leren op locatie

Je kunt asynchroon online leren ook op locatie toepassen. Lerenden komen dan bijvoorbeeld naar school, maar bestuderen daar online leerstof. Een voordeel van deze aanpak, ten opzichte van asynchroon online leren op afstand, is dat lerenden beter in staat zijn direct vragen te stellen over de leerinhoud. Docenten kunnen eventuele onduidelijkheden direct verhelpen en eventueel een nadere toelichting geven. Zij hebben ook een beter zicht op de lerende. Aan de andere kant kunnen lerenden zich af vragen waarom zij moet reizen om vervolgens leerstof online te bestuderen.
In de praktijk wisselen docenten daarom plenaire besprekingen vaak af met asynchroon online leren.

Synchroon online leren

Bij synchroon online leren leer je plaatsonafhankelijk, maar wel op hetzelfde tijdstip. Synchroon online leren is minder flexibel dan asynchroon online leren. Je moet immers op het zelfde moment online leren, waarbij de sessies voor elke lerende even lang duren.

Synchroon online leren doe je in applicaties zoals Vitero Inspire, Zoom of WebEx. Deze platforms hebben allerlei functionaliteiten om live met elkaar te interacteren. Een docent kan instructies of een demonstratie geven, lerenden kunnen reageren op peilingen of zelf presenteren, met elkaar chatten of spreken, overleggen in online subgroepen, enzovoorts.

Synchroon online leren is vooral relevant als het niet mogelijk is, of als het ingewikkeld is om fysiek bij elkaar te komen. Dat is niet alleen het geval bij internationale contacten of bij grote groepen, maar ook als lerenden meerdere sessies op één dag moeten combineren met andere werkzaamheden op verschillende locaties. Je bespaart al snel enkele uren reistijd die je nu ook op een andere manier kunt besteden. Bovendien reduceer je ook CO2-uitstoot omdat je minder hoeft te reizen.

Mogelijkheden synchroon online leren

Synchroon online leren is behoorlijk schaalbaar al hebben verschillende applicaties voor synchroon online leren moeite met honderden lerenden tegelijkertijd. Bovendien is het lastiger om betekenisvolle interactie te hebben met zeer grote groepen lerenden.

Belangrijke voordelen van synchroon online leren, in vergelijking met asynchroon online leren hebben te maken met ‘onmiddellijkheid’ en met de mogelijkheden om te interacteren.
Je kunt onmiddellijk vragen stellen, checken of lerenden instructies hebben begrepen en vragen beantwoorden. Je kunt onduidelijkheden direct uit de weg helpen en ook meteen feedback geven aan lerenden. Bovendien kun je efficiënt feedback geven, bijvoorbeeld door lerenden peer feedback te laten geven binnen de digitale leeromgeving waarna jij tijdens een live online sessie vooral stil staat bij de meest gemaakte fouten. Je kunt daarnaast beter improviseren als je merkt dat lerenden bepaalde instructies niet begrijpen.

Veel mensen vinden mondeling communiceren bovendien ook makkelijker en plezieriger dan communiceren via een discussieforum. Daar komt bij dat je lerenden tijdens live online sessies met elkaar kunt laten interacteren via bijvoorbeeld break-out rooms en online whiteboards. Dit komt ‘natuurlijker’ over dan asynchroon online samenwerken, onder andere omdat je niet lange tijd hoeft te wachten op bijdragen van anderen.

Ook is het mogelijk om sessies op te nemen, waarna lerenden de opnames naar behoefte kunnen terug kunnen kijken.

Tenslotte bieden synchrone, live, online sessies ook structuur aan asynchroon online leren. Door regelmatig live online sessies te plannen, waarin je ingaat op vragen en gemaakte opdrachten, creëer je ijkpunten in een proces dat lerenden normaliter zelf moeten plannen.

Beperkingen synchroon online leren

Zoals gezegd, is het mogelijk om via synchroon online leren ook instructies te geven. Asynchroon online leren is daar echter meer geschikt voor, onder meer vanwege de grotere flexibiliteit. Lerenden lopen bij synchroon online leren net als bij asynchroon online leren het risico relatief snel afgeleid te worden, mede omdat tal van applicaties -zoals email- onder handbereik zijn. Bij asynchroon online leren gaat deze afleiding vooral ten koste van de efficiëntie omdat lerenden daardoor relatief langer over een taak doen. Bij synchroon online leren gaat deze afleiding ten koste van de effectiviteit omdat lerenden een deel van de sessie volledig missen.

Docenten hebben bij synchroon online leren bovendien minder goed zicht op deelname van lerenden dan bij face-to-face leren. Daarnaast is synchroon online communiceren waarschijnlijk meer vermoeiend en cognitief belastend dan face-to-face communiceren. Gebruikers moeten onder andere harder werken om non-verbale signalen te verzenden en te ontvangen (Bailenson, 2021).

Tenslotte ervaren gebruikers bij synchroon online leren nog steeds relatief vaak technische problemen, die bijvoorbeeld ook een vloeiende interactie belemmeren.

Face-to-face leren

Bij face-to-face leren leer je op locatie, waarbij technologie hooguit een ondersteunende rol heeft (denk aan een zoekmachine voor het uitvoeren van onderzoek). Je hebt daardoor minder te maken met technische problemen die communicatie tussen lerenden en de docent verhinderen.

Bovendien vindt interactie op een meer natuurlijke manier plaats doordat mensen elkaar daadwerkelijk kunnen zien en rechtstreeks met elkaar kunnen spreken. Je kunt direct op de ander reageren, en als docent meteen feedback of verduidelijkingen geven aan lerenden.

Je hebt meer zicht op lerenden, al kunnen lerenden bij face-to-face onderwijs ook met andere dingen bezig zijn dan jij als docent denkt.

Uiteraard is het ook, anders dan bij online leren, mogelijk om psychomotorische vaardigheden te oefenen en te ontwikkelen. Je kunt ook beter en meer authentiek werken aan bepaalde sociale vaardigheden en beroepshandelingen.

Beperkingen face-to-face leren

Ten opzichte van asynchroon en synchroon online leren heeft face-to-face leren echter ook beperkingen. Face-to-face leren is minder flexibel omdat lerenden naar een locatie moeten komen. Dit kan participatie belemmeren omdat lerenden bijvoorbeeld werk, privé en leren moeten combineren of omdat zij vanwege ziekte niet naar de instelling kunnen komen.

Bovendien bepaalt vooral de docent het tempo waarin wordt geleerd, terwijl lerenden vooral bij asynchroon online leren zelf kunnen beslissen in welke tempo en wanneer zij willen leren. Lerenden hebben dus minder controle over hun eigen leren dan bij synchroon en vooral asynchroon online leren.

Bij blended learning probeer je het beste van de drie werelden met elkaar te combineren. Instructies vinden dan bijvoorbeeld asynchroon online plaats, voornamelijk via instructievideo’s (hetgeen dus wel de nodige ontwikkeltijd vergt). Synchroon online leren wordt dan bijvoorbeeld gebruikt voor het stellen van vragen en het geven van feedback. Face-to-face kom je bij elkaar voor de ontmoeting, voor verdiepende uitleg en voor het oefenen van psychomotorische vaardigheden.

Te beantwoorden vragen

De volgende vragen kunnen in combinatie met het bovenstaande tenslotte ook helpen bij het nemen van beslissingen bij het samenstellen van een blend:

• Vindt jouw doelgroep het lastig om vaak naar jullie locatie te komen om te leren?
• Heb je te maken met lerenden die zeer verschillen wat betreft voorkennis, niveau, leervragen, leerdoelen, etc?
• Beschikt jouw doelgroep over een krachtige internetverbinding?
• Beschik je over voldoende tijd en mogelijkheden voor het ontwikkelen van kwalitatief goede online content?
• Kun je gebruik maken van reeds ontwikkelde online content?
• Is jouw doelgroep in staat het eigen leren te reguleren en afleiding te voorkomen? Ben jij in staat hen daarbij te ondersteunen?
• Beschik jij over krachtige monitoringtools?
• Heb jij voldoende tijd en beschik jij over bekwaamheden om lerenden online te begeleiden?
• Ben jij in staat om een activerende didactiek ook online in te zetten?
• Ben jij in staat om ook online verbondenheid te bevorderen?
• Ben jij in staat om bijvoorbeeld via serious gaming met lerenden te werken aan sociale vaardigheden?
• Moeten lerenden veel psychomotorische vaardigheden ontwikkelen?

Referenties

Bailenson, J. N. (2021). Nonverbal overload: A theoretical argument for the causes of Zoom fatigue. Technology, Mind, and Behavior, 2(1). https://doi.org/10.1037/tmb0000030

Noetel, M., Griffith, S., Delaney, O., Sanders, T., Parker, P., Del Pozo Cruz, B & Londsdale, C. (2021). Video Improves Learning in Higher Education: A Systematic Review. In: Review of Educational Research, 91, 2, 204-236. https://doi.org/10.3102/0034654321990713

The post Wanneer asynchroon online leren, synchroon online leren en face-to-face leren? first appeared on WilfredRubens.com over leren en ICT.
Lees het hele artikel