Werken met personas bij het ontwerpen van online en blended leren
Waarom zou je werken met personas bij het ontwerpen van online of blended leren? In deze blog wil ik je enthousiast maken voor het werken met personas. Het werken met personas is niet alleen handig voor marketing professionals maar ook nuttig in een ontwerpproces voor leertrajecten.
Abdel woont in de hoofdstad van Mali, studeert om journalist te worden en is leergierig. Hij heeft toegang tot internet via de universiteit via zijn Huawei smartphone. Hij wil graag leren hoe hij in contact kan komen met andere studenten in andere steden in West-Africa en hij wil graag als journalist ontwikkelingen uit Mali delen met de rest van de wereld.
Hawa woont op het platteland van Mali en koopt toegang tot mobiel internet, zo heeft ze 3 keer per week een uurtje toegang tot internet. Ze wil graag leren hoe ze voor de NGO waar ze mee werkt korte videos kan maken over haar leven. Dit hebben ze haar namelijk gevraagd.
Abdel en Hawa bestaan niet echt maar zijn personas die we hebben getekend en besproken tijdens het ontwerp van een online cursus burgerjournalistiek voor mensen in Mali. De namen Abdel en Hawa komen nog vaak terug: als Hawa maar 3 keer per week kan inloggen moeten we toch eigenlijk wel een week de tijd geven voor de foto-opdracht toch? Het leidt ook tot de discussie of we eigenlijk wel één cursus kunnen ontwerpen voor Abdel en Hawa. Zo komen we tot de oplossing van wekelijkse bonus opdrachten omdat Abdel anders misschien wel afhaakt.
Abdel en Hawa bewijzen hun nut in dit ontwerpproces omdat we zo in de huid kruipen van onze doelgroep. We kunnen het ontwerp zo continu toetsen aan de praktijk.
Zijn personas eigenlijk niet een marketing hype?
Het werken met personas komt inderdaad uit de hoek van marketing en design thinking. Een persona is een zeer gedetailleerde omschrijving van een gebruiker van een product of dienst. Marketeers gebruiken het om producten door te ontwikkelen en marketing van een product uit te denken. Albert Heijn is bekritiseerd door de VN omdat hun klantprofielen zouden leiden tot stereotiepe beelden. Dat is meteen de eerste valkuil van het werken met personas. Het kan leiden tot een stereotypering van de praktijk. Als je dat gevoel hebt kan het goed zijn meer/weer in gesprek te gaan met de doelgroep.
Hoe ontwikkel je personas?
Het ontwikkelen van de personas werkt goed in een interactieve sessie met een ontwerpgroep bestaande uit verschillende belanghebbenden, vaak inhoudsdeskundigen en andere actoren. Een eerste stap is het bespreken van de belangrijkste (sub-)doelgroepen. Daarna verdeel je de doelgroep onder je ontwerp groep. Vraag je ontwerpgroep in de huid te kruipen van een deelnemer. In kleine groepjes vraag je ze een persona te laten maken door het doorlopen van de volgende stappen:
- Maken een tekening van een persoon
- Geef een naam
- Bedenk een hoe zijn/haar leven en werk eruit ziet
- Hoe maakt hij/zij gebruik van het internet? via welke devices?
- Waarom doet hij/zij mee met de cursus, training of community?
- Wat wil hij/zij leren?
- Waar is hij/zij allergisch voor?
Nodig daarna de groepjes uit hun persona te presenteer in de ik-vorm (ik ben Hawa en ik woon in Sarafere) zodat mensen zich echt gaan inleven. Ik heb wel meegemaakt dat mensen een karikatuur gaan maken van de lastige eigenschappen. Probeer hier op door te vragen naar positieve aspecten. Eigenlijk krijg je door deze oefening ook wel gevoel of de ontwerpgroep voldoende voeling heeft met de doelgroep of niet.
NB. Je kunt deze vragen zelf aanpassen of gebruik maken een een empathy-map.
Een grappig tool om te starten met personas zou kunnen zijn Thispersondoesnotexist. Je krijgt dan een random foto. Je kunt ook starten van een fake naam met uinames. Je kunt het land ingeven en dan door op de spatiebalk te klikken krijg je een fake naam, zo krijg ik Camiel de Ruyter geboren in 1989. Dit heb ik nog niet geprobeerd, maar kan misschien wel creativiteit stimuleren. Of probeer eens Make my persona.
Waarom ik geloof in personas
De uitdaging bij ontwerpen vind ik altijd goed aan te sluiten bij de behoeften en de praktijk van de deelnemers. Met name inhoudsdeskundigen denken nogal eens vanuit wat belangrijk is voor iedereen om te weten in plaats van wat de deelnemers nodig hebben. Tegelijkertijd kennen de inhoudsdeskundigen de doelgroep vaak heel goed. Natuurlijk kun je ook de doelgroep uitnodigen of interviews doen, maar je kunt ook personas inzetten als je denkt dat de kennis er wel is.
Ik heb hele positieve ervaringen met het werken met personas. Het maken van personas is ideaal om de kennis over collega’s of de doelgroep boven tafel te krijgen. Vaak is deze kennis er wel in de ontwerpgroep. Door het werken met personas ontwikkelt de groep empathie en krijgt een levendig beeld van de doelgroep. Je dwingt je ontwerpgroep in de huid te kruipen van de toekomstige deelnemers. Personas zijn fictieve karakters en geen personen wat het veel neutraler maakt om over ze te spreken.
Voor het beste effect moet je tijdens het ontwerp wel regelmatig opnieuw door de ogen van de personas kijken. Bij Hawa en Abdel lukte dat goed, in andere gevallen vergeet je dit nog wel eens. Ik weet eigenlijk niet goed hoe dat komt. Misschien teveel personas? Toch niet goed in de huid gekropen van? Of ga je dan toch weer vanuit de inhoud denken?
Doelgroep mee laten ontwerpen versus werken met personas
Je kunt natuurlijk ook de doelgroep uitnodigen om mee te ontwerpen. Dit is niet altijd mogelijk, zoals in het geval van Hawa en Abdel. Als je vertegenwoordigers van de doelgroep uitnodigt in het ontwerpproces is het belangrijk dat zij mee kunnen denken vanuit een breder perspectief dan hun eigen belang. Een persona kan een goed alternatief zijn omdat je over fictieve personen praat en dit geeft ruimte.
Lees ook:
Het bericht Werken met personas bij het ontwerpen van online en blended leren verscheen eerst op Ennuonline.
Lees het hele
artikel