Achtergrond

Op deze pagina treft u een serie achtergrondartikelen aan die zijn geschreven door aanbieders die zich hebben aangesloten bij e-Learning.nl.


Van Bespeak | 03-04-2023 | Article Rating | (0) reacties

Onderwijskundig ontwerper Janine Hengsdijk over examenproducten ontwikkelen

Onderwijskundig ontwerper Janine Hengsdijk over examenproducten ontwikkelen

Iedereen die ooit een examen heeft afgelegd, weet dat een examen bestaat uit drie fasen: eindeloos blokken, vakjes aankruisen en de deur van het examenlokaal achter je dichttrekken. Met andere woorden: weten, zweten en vergeten. Waarom stellen we onszelf en anderen zo op de proef? En hoe komen examens en andere examenproducten eigenlijk tot stand? Voor de antwoorden op alle examenvragen bij Bespeak spieken we bij onderwijskundig ontwerper Janine Hengsdijk.

 

Werken voor het papiertje

We gebruiken examens om in kaart te brengen wat iemands kennis en vaardigheden met betrekking tot een bepaald onderwerp zijn. Om die reden zien we examens vaak als toelatingseis of als afsluiting van een opleiding: beschikt een kandidaat over de benodigde kennis om deze opleiding te volgen of om na afloop een diploma te mogen ontvangen? Examens zijn daarom een onmisbaar onderdeel van iedere opleiding, zeker als het gaat om het opleiden van vakmensen.

 

Hoe en waarom we examineren verschilt per examen, legt Janine uit. “Studenten op het mbo zijn beginnend beroepsbeoefenaren. Als zij slagen voor hun examen, krijgen ze ‘het papiertje’. Op het examen laten ze zien dat ze vaardig genoeg zijn om in de beroepspraktijk aan de slag te kunnen. Het examen hoort de vereiste kennis en vaardigheden daarom goed te meten, maar moet streng genoeg zijn om een kandidaat te laten zakken als die er nog niet klaar voor is.” De werkpraktijk is zowel voor beginnend beroepsbeoefenaren als voor meer ervaren beroepsbeoefenaren het uitgangspunt. Janine: “Voor kandidaten is het belangrijk dat zij in een examen de werkpraktijk herkennen. Het is niet de bedoeling dat ze op het examen iets doen dat ze niet in de praktijk terugzien.”

 

Het papiertje voor werkenden

Omdat Bespeak veelal onderwijsmaterialen voor doelgroepen in het beroepsonderwijs ontwikkelt, is een kwalificatiedossier vaak het startpunt van het ontwikkelproces. Als de inhoud van het kwalificatiedossier verandert, bijvoorbeeld omdat de beroepspraktijk nieuwe vaardigheden van toekomstige vakmensen verlangt, moet ook de toetsing mee veranderen. Toetsing zal nooit uitputtend zijn: daarvoor zijn de beroepspraktijk en de kennis en vaardigheden die nodig zijn om daarin te functioneren te complex. Om die reden stellen we een mix samen van verschillende toetsingsvormen.

 

Iedere toetsingsvorm heeft voor- en nadelen. In een ideale samenstelling vangen de verschillende onderdelen elkaars lacunes op. Met alleen een theorie-examen toets je niet of een kandidaat een vaardigheid als het goed zekeren van een lading in de beroepspraktijk goed weet uit te voeren. Ook levert het bestuderen van de stappen van een haarkleuringsbehandeling alleen geen frisse coupe op. Zulke handelingen moet je uitvoeren om te bewijzen dat je ze onder de knie hebt. Om tot de ideale mix te komen, sparren onze onderwijskundigen in klankbordsessies met inhoudsdeskundigen over de stof. Met hun inbreng komt de uiteindelijke examenmix tot stand.

 

Zelfs als het examen is samengesteld, de vragen en beoordelingsformulieren zijn opgesteld en inhoudsdeskundigen akkoord hebben gegeven, is het werk nog niet klaar. Janine: “Het is belangrijk om te evalueren hoe examens in de praktijk verlopen. Het is moeilijk om in één keer een perfecte toets te ontwikkelen. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat de beoordelaars moeilijkheden ervaren met het antwoordmodel of dat uit de toets- en itemanalyse blijkt dat vragen slecht discrimineren. Die vragen maken dan geen goed onderscheid tussen de goede en slechte kandidaten en maken dit onderscheid onterecht kleiner.” Pas als de puntjes op de i staan, is Janine tevreden: “Docenten moeten uiteindelijk met het examen werken, dus het is fijn als je positieve reacties uit de praktijk terugkrijgt. Nog mooier is als de resultaten goed zijn. Dat wil niet zeggen dat iedere kandidaat slaagt, maar dat de toetsresultaten een normale verdeling laten zien tussen gezakte en geslaagde kandidaten, zodat je weet dat je een evenwichtig examen hebt ontwikkeld.”

 

Examens laten slagen

Bij Bespeak zet een toegewijd kennisteam zich in om de bestaande kennis en expertise over examens uit te breiden en te delen. Janine: “Met het kennisteam houden we elkaar scherp. We fungeren als vraagbaak voor alles wat te maken heeft met examens. Daarnaast houden we onze ogen open voor interessante boeken en artikelen voor in de kantoorbibliotheek. We organiseren als kennisteam ook interne workshops over bijvoorbeeld het construeren van goede toetsvragen.”

 

Het ontwikkelen van examens brengt andere uitdagingen met zich mee dan het ontwikkelen van andere vormen van onderwijsmaterialen. Examens ontwikkelen is dan ook een vak apart, vindt Janine. “Het is niet altijd makkelijk als onderwijsontwikkelaar,” zegt Janine over de vertaalslag van praktijk naar examenproduct. “Je hebt echt inhoudsdeskundigen nodig, maar zij zijn niet altijd degenen die de vragen het beste kunnen formuleren.” In de examenproducten van Bespeak komen dan ook altijd de praktijkervaring van beroepsbeoefenaren en onze eigen onderwijskundige inzichten samen. Zo heeft Bespeak samen met inhoudsdeskundigen uit het werkveld meerdere examens ontwikkeld voor Sectorinstituut Transport en Logistiek en Vakopleiding Doe-het-zelf.

 

Ook als het op examenontwikkeling aankomt, denken Bespeakers graag vooruit. Zo zou het in de toekomst mogelijk zijn om te examineren met behulp van virtual reality-technologie. Voor in ieder geval één Bespeaker is dit concept van ‘extended examineren’ zeker een ambitie. Maar of we nu een mix van theorie, praktijk, criteriumgericht interview en VR-technologie ontwikkelen, Bespeak heeft een duidelijk doel voor ogen met haar examenproducten, aldus Janine. “Uiteindelijk willen we onze klanten ondersteunen bij het afleveren van vaardige vakmensen en examens ontwikkelen die echt iets zeggen over de kandidaat.”

 

--

 

Benieuwd geworden naar hoe Bespeak je kan helpen bij het toetsen van vaardigheden en kennis? Of wil je eens sparren om te kijken hoe het anders kan? Neem dan contact met ons op. Bespeak staat voor je klaar!


Hoe waardeert u deze bijdrage?




Reacties

Plaats hieronder uw reactie.

Naam (verplicht)

E-mail (verplicht)

Website

CAPTCHA Afbeelding
Voer de hierboven staande code in:

Column

0 reacties
Van Let’s Learn! 09-10-2023

Retentie en AI

Helma van den Berg van Let's Learn! beluisterde de bijdrage van Jeanne Bakker aan de podcastserie BrainBakery. Bakker vertelde over de bedreiging en kansen die we nu en in de toekomst van AI kunnen verwachten. In de podcast sprak zij haar verwachtingen uit voor de toekomst van AI in leren. Helma is het met haar eens. Zoals de gedachte om AI voor gepersonaliseerd leren te gebruiken.